به گزارش عصرتبریز، سابقه میانجی‌گری عمان در مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا باعث می‌شود تا هرگونه تماس بین مقامات ایران و عمان قبل از اینکه از دریچه تعاملات دوجانبه تحلیل شود به گمانه‌زنی‌ها در مورد روند مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا گره بخورد. سفر اخیر مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه به عمان نیز از این قاعده مستثنی نیست. تخت‌روانچی در گزارشی که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد این سفر را «کوتاه»، اما «موفق» توصیف کرد. وزیر خارجه عمان نیز طی اظهاراتی از دیدار با مقام ایرانی ابراز خوشحالی کرد و گفت که طرفین درباره روابط دوجانبه و راه‌های تقویت آن گفت‌و‌گو کردند. همچنین دیدگاه‌های خود را درباره تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی تبادل کردند.
بدرالبوسعیدی تأکید کرد که هر دو طرف بر اهمیت حل اختلاف‌ها از طریق گفت‌و‌گو و راه‌های مسالمت‌آمیز تأکید داشتند. وزیر خارجه عمان که کشورش به طور سنتی نقش میانجی را در مذاکرات ایران با طرف آمریکایی برعهده داشته با به‌کاربردن عبارت «حل اختلافات از طریق گفت‌و‌گو» می‌خواهد این پیام را بدهد که آمادگی برای شکل‌دادن میز مذاکراتی جدیدی پس از تحمیل یک جنگ ۱۲ روزه به ایران را دارد. سفر اخیر او به تهران نیز احتمالاً باهدف ایفای چنین نقشی انجام شده بود. ایران همواره بر دیپلماسی به‌عنوان ابزار اصلی حل مسائل اصرار ورزیده است؛ اما طرف آمریکایی پس از آنکه با انداختن بمب روی میز مذاکرات هرگونه مسیر غیرمستقیم را نیز مسدود کرده اکنون با شروط غیرقابل‌قبول به دنبال آن است تا ضمن مقصرنمایی ایران در شکست مذاکرات، مکانیسم مصرف شده اسنپ‌بک را بار دیگر احیا کرده و در جهت تداوم شرطی‌سازی فضای اقتصادی ایران به کار گیرد. باوجود چنین رویکردی واضح است که بازگشت به مسیر‌های تکراری چیزی جز نتایج تکراری در پی نخواهد داشت.
انتشار اخبار مربوط به سفر تخت‌روانچی به عمان بلافاصله گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای را در پی داشت. یک رسانه منطقه‌ای به نقل از آنچه منابع دیپلماتیک در تهران خواند ادعا کرد که ایران پیامی از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا از طریق عمان درباره ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای دریافت کرده است. رسانه بغدادالیوم در گزارش خود مدعی شد: «منابع دیپلماتیک در تهران فاش کردند که ایالات متحده از طریق سلطنت عمان پیامی به ایران در مورد احتمال ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای که از ژوئن گذشته متوقف شده بود ارسال کرده است.»
باوجود این گمانه‌زنی‌ها یک رسانه داخلی به نقل از یک منبع آگاه درباره اخبار ارسال پیام از سوی آمریکا به ایران از طریق عمان نوشت: «چنین خبری صحت ندارد.» منبع آگاه تأکید کرد که هیچ پیامی ازاین‌دست دریافت نشده و این اخبار فاقد اعتبار هستند. این تکذیب در حالی انجام شد که سفر تخت‌روانچی و دیدار‌های او با مقامات عمانی زمینه‌ساز این گمانه‌زنی‌ها شده بود. باتوجه‌به سابقه عمان در میانجی‌گری، چنین ادعا‌هایی قابل‌پیش‌بینی بودند؛ اما تکذیب رسمی نشان می‌دهد که ایران تمایلی به پذیرش روایت‌هایی که بدون اشاره به شروط غیرقابل‌قبول آمریکا از پیشنهاد مذاکره صحبت می‌کنند، ندارد؛ چراکه مذاکره با طرح شروط غیرقابل‌پذیرش وجود خارجی نخواهد داشت و صرفاً برای متهم‌کردن ایران به ضدیت با مذاکره کارایی دارد.
طرف آمریکایی با چنین خبرسازی‌هایی به دنبال این است تا مهره سوخته مذاکره را به بازی بازگردانده و فضای روانی جامعه را به اثرات هر خبری از مذاکره گره بزند. خروجی چنین رویکردی این است که با هر گونه توقف در مذاکرات یک شک اقتصادی به کشور تحمیل شده و اهرم تحریم اقتصادی همچنان کارایی داشته باشد.
تأکید عراقچی بر مذاکره از موضع برابر
وزیر امور خارجه ایران همواره بر آمادگی ایران برای گفت‌و‌گو‌های صادقانه و بر اساس احترام متقابل تأکید کرده است. در همین چهارچوب سید عباس عراقچی در جدیدترین موضع‌گیری خود گفت: «باوجود آن که هر بار صادقانه پیش آمدیم و راهی گشودیم، ما به آمریکا اعتماد نداریم و نخواهیم داشت، اما حتی بدون اعتماد نیز می‌توان بااحتیاط تعامل کرد.» عراقچی اظهار کرد که «ما بار‌ها گفته‌ایم اگر آمریکایی‌ها آمادگی داشته باشند از موضع برابر با رویکرد صادقانه برای توافقی با منفعت متقابل نه یک‌طرفه و بر اساس احترام متقابل مذاکرات جدی و واقعی برای یک راه‌حل مرضی‌الطرفین داشته باشند، ما هرگز دیپلماسی را رها نکرده‌ایم.» این اظهارات بدون این که ادعای دریافت پیام از آمریکا در آن تأیید شده باشد با این هدف طرح می‌شود که جلوی روایت جعلی آمریکا مبنی‌بر غیرقابل‌مذاکره بودن ایران را بگیرد. آمریکا با چنین روایت‌سازی‌هایی به دنبال آن است تا اشتباه خود در ورود به نبرد مستقیم با ایران در جنگ ۱۲ روزه اخیر را توجیه کرده و برای آن مشروعیت تراشی کند.
عراقچی همچنین در مصاحبه با الجزیره قطر گفته است که آماده مذاکره برای رفع نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای‌مان هستیم و از صلح‌آمیز بودن آن اطمینان داریم. او اعلام کرد که ایران تمایلی به مذاکرات مستقیم با واشنگتن ندارد و می‌توانیم از طریق مذاکرات غیرمستقیم به توافق برسیم. وزیر خارجه کشورمان اشاره کرد که امکان رسیدن به توافق عادلانه وجود دارد، اما واشنگتن شروط غیرقابل‌قبولی را مطرح کرده است.
مطابق کسب اطلاع «فرهیختگان» یکی از شروط غیرقابل‌قبول آمریکا شامل تحویل اورانیوم غنی شده ۶۰ درصد ایران به آمریکا و در ازای آن تنها تعلیق ۶ ماهه اسنپ‌بک و نه کنار گذاشتن آن بوده است. شرط دوم نیز کاهش برد موشک‌های ایران به زیر ۵۰۰ کیلومتر است تا به این ترتیب اسرائیل از تیررس موشک‌های ایرانی مصون بماند. این مطالبه درحالی مطرح می‌شود که آمریکا و اسرائیل با تحمیل جنگ ۱۲ روزه به تهران نشان داده‌اند برای تهاجم به ایران طمع زیادی دارند. آنچه این طمع را خنثی کرده قدرت دفاعی ایران از جمله در حوزه موشکی بوده است. واضح است که تسلیم کردن اهرم‌های قدرت چیزی جز کشیدن دندان مبارزه محسوب نمی‌شود. فردای تن دادن به خلع سلاح مورد مطالبه ترامپ و نتانیاهو را باید در وضعیت امروز کشور‌هایی همچون لیبی که به این خلع سلاح تن داده و فروپاشی خود را نظاره می‌کنند، مشاهده کرد.
درحالی‌که ایران برای دور ششم مذاکرات غیرمستقیم آماده می‌شد آمریکا روی میز مذاکره بمب انداخت و وارد کارزار نظامی علیه ایران شد، پس از شکست سناریوی نظامی کاخ سفید دوباره به موضع تحریم عقب‌نشینی کرد و با تنها کارت سیاسی در اختیار خود یعنی اسنپ‌بک تلاش داشت تا ایران را وادار کند که از اهرم‌های قدرت خود دست بکشد. تحویل اورانیوم ۶۰ درصد در مقابل تعلیق اسنپ‌بک و بعد مذاکره در مورد برد موشکی و کاهش برد آن به زیر ۵۰۰ کیلومتر مواردی است که آمریکا از مسیر نظامی نتوانست به دست بیاورد و اکنون تلاش دارد از مسیر سیاسی آن را محقق کند. آمریکایی‌ها دو اقدام ضد دیپلماسی را انجام داده‌اند. هم نبرد نظامی به ایران تحمیل شده و هم تک گلوله اسنپ‌بک قدرتش تخلیه شده است. اکنون که جامعه ایران از فشار روانی اسنپ‌بک عبور کرده و قدرت‌های شرقی نیز اعلام کرده‌اند آن را به رسمیت نمی‌شناسند آمریکا تلاش دارد تا به قیمت در اختیار گرفتن اورانیوم غنی شده ایران بار دیگر اسنپ‌بک را به حالت تمدید برگردانده و وضعیت شرطی‌سازی اقتصاد ایران را احیا کند. اظهارات عراقچی در مصاحبه با رسانه قطری به نظر تلاشی برای مهار سناریوی مقصرنمایی و جلوگیری از عقب‌گرد به فضای شرطی‌سازی است. او تأکید کرد که ما هرگز درباره برنامه موشکی خود مذاکره نمی‌کنیم و هیچ فرد عاقلی خلع سلاح خود را نمی‌پذیرد. ما نمی‌توانیم غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کنیم و آنچه با جنگ به دست نیامده باسیاست به دست نخواهد آمد. ما تمایلی به مذاکرات مستقیم با واشنگتن نداریم، اما می‌توانیم به توافقی برای مذاکرات غیرمستقیم برسیم.
پاسخ به ادعا‌های آژانس
عراقچی در ادامه گفت‌و‌گو تأکید کرد که مواد هسته‌ای همچنان در زیر آوار‌های تأسیسات هسته‌ای هستند که بمباران شدند و به مکان دیگری منتقل نشدند. ما متحمل خسارت در سطح ساختمان‌ها و دستگاه‌های هسته‌ای شدیم؛ اما فناوری همچنان پابرجاست. این بخش از اظهارات عراقچی را می‌توان پاسخی به اظهارات اخیر رافائل گروسی، دبیرکل آژانس دانست که بار دیگر مطالبه بازرسی از تأسیسات آسیب‌دیده ایران باهدف تعیین تکلیف اورانیوم غنی شده ادعایی را تکرار کرده و گفته بود برای ما مهم است بدانیم مواد هسته‌ای کجا نگهداری می‌شوند، چه مقدار از آنها وجود دارد و چه چیزی ممکن است مفقود شده باشد تا بتوانیم فرایند بازرسی را ادامه دهیم. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌و‌گو با شبکه العربیه بار دیگر خواستار توافق با ایران برای دسترسی به سایت‌های هسته‌ای آسیب‌دیده شد تا به‌این‌ترتیب اطلاعات نظامی غرب برای بررسی نتایج حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران را تکمیل کرده باشد. پاسخ عراقچی نشان‌دهنده موضع ایران در برابر فشار‌های آژانس است. ایران بر حفظ فناوری هسته‌ای خود تأکید دارد و به دلیل خسارات وارده به تأسیسات هسته‌ای فضای بازگشت بازرسان آژانس به این تأسیسات را فراهم نمی‌بیند.
عمان اغلب کانالی برای ارتباطات غیرمستقیم ایران و آمریکا بوده است؛ اما باتوجه‌به تحمیل یک جنگ ۱۲ روزه آن هم هم‌زمان با مذاکره مسیر عمان نیز آزمون خود را پس داده و برای ایران کارایی نداشته است. رفت‌وآمد‌های دیپلماتیک هرچند برای روابط دوجانبه مثبت باشند. نمی‌توانند شرایط اساسی مذاکرات با آمریکا را تغییر دهند. عدم پایبندی به میز مذاکره و تحمیل جنگ نظامی از یک طرف و طرح شروط غیرقابل‌قبول بعد از جنگ ۱۲ روزه از سوی دیگر باعث می‌شوند نقش دولت‌های میانجی از جمله عمان دیگر محلی از اعراب نداشته باشد؛ چراکه قبل از تعیین میانجی عزم و انگیزه طرف مقابل باید ارزیابی شود. ورود آمریکا به مسیر نبرد نظامی و سیاسی در حداکثری‌ترین حالت آن نیز تصویر واضحی از فقدان انگیزه تعامل ارائه می‌دهد.
