فرهنگ محرم، پیوند نسلی و انسجام اجتماعی
فرهنگ محرم، پیوند نسلی و انسجام اجتماعی
مناسک عاشورایی نه تنها موجب افسردگی نمی گردد بلکه می تواند عاملی برای ایجاد پیوند نسلی و افزایش میزان انسجام اجتماعی گردد.

عصرتبریز – یونس یوسفی: برخی خام نگران در مورد نهضت عاشورا واقعه کربلا و بزرگداشت این واقعه و برپایی عزاداری و مناسک دیگر را، مایه گسترش فرهنگ غم  وغصه و زمینه ساز افسردگی می دانند اما توجهی ندارند که بخش بسیار کمی از مناسک عاشورایی بوی عزا دارد و قسمت اعظم آن عاشقانه هایی از جنس ارتباط با عالم حقیقت می باشد.

با مقایسه مراسمات عاشورایی با مراسماتی که ما برای فوت عزیزانمان انجام می دهیم، پر واضح است که اگر چه عنوان عزاداری بر هر دو شامل است اما جنس عزاداری عاشورا و کیفیت و کمیت آن با عزاداری برای فوت عزیزانمان تفاوت های اساسی دارد.

مثلا ما پس از گذشت سالیان متمادی برای عزیزان درگذشته مان مراسم نمی گیریم و در مراسمات معمول ایشان نیز هرگز طبل و سنج و نی نوازی و شبیه سازی نمی کنیم و اشعار موزون حماسی و هیجانی نمی خوانیم و بر سر و صورت خود نمی زنیم.

مناسک عاشورایی (به شرط درک صحیح از نهضت و فلسفه عزاداری) نه تنها موجب افسردگی نمی گردد بلکه می تواند عاملی برای ایجاد پیوند نسلی و افزایش میزان انسجام اجتماعی گردد.

یکی از مشکلات موجود جوامع مختلف، ایجاد شکاف در گرایشات و نگرشها و رفتارهای نسل های سابق و لاحق در اجتماع می باشد، این شکاف نسلی در صورت وجود عوامل تشدیدگر می تواند منجر به گسست نسلی شده و ادامه حیات اجتماعی جوامع را به مخاطره بیندازد.

مناسک عاشورایی با داشتن ظرفیتی جامع برای گردآوردن نسل های مختلف و ایجاد گرایشات و نگرشها و رفتارهای همگون و تعریف نقش های متناسب با جنسیت و سن، این توان را دارد تا دارویی برای درمان شکاف نسلی موجود در جامعه ایرانی باشد. قابل ذکر است که مناسک عاشورایی چنین گسترده ای را دارند، که از نوزاد شیرخواره تا کودک و نوجوان و جوان و پیر و کهنسال را کنار خود جمع کرده و هماهنگ نماید و همچنین سلایق و علایق مختلف می توانند از این سفره متنعم گردند، در این مناسک از احساسات کودکانه گرفته تا هیجانات نوجوانی و جوانی و احساسات مادرانه و خواهرانه استعداد رشد و پرورش در این آستان را دارند.

از دیگر نیازهای جوامع، ایجاد و ترمیم پیوستگی و اتحاد اجتماعی می باشد که در صورت خدشه دار شدن، کارکردهای اجتماعی با اختلال مواجه شده و جامعه در آستانه سقوط اجتماعی و سیاسی قرار می گیرد. فرهنگ عاشورا و مناسک عاشورایی این توان را دارد که ضعیف و قوی و فقیر و ثروتمند و مسئول و مجری را کنار هم و در زیر یک بیرق قرار داده و احساسات و کنش هایِ منفیِ محتمل طبقات اجتماعی نسبت به همدیگر را تا حد زیادی کاهش دهد و در نتیجه میزان اتحاد و همبستگی اجتماعی ارتقا یافته و کارکرد های اجتماعی و سیاسی جامعه را بهبود بخشد و اینها همه بخشی از نتایج مناسکی است که نامش را بیرق عزای حسینی گذاشته اند و اما هدف و محتوای آن ساخت دنیای زیباتری برای زندگی بهتر می باشد که البته لازمه وصول به این حقیقت، درک صحیح و عمل مطابق با این ادراک می باشد.