به گزارش عصرتبریز، «محمد کلامی» تحلیلگر اقتصادی و کارشناس رادیو اقتصاد با بیان اینکه بانکها نقش محوری در تحقق سیاست‌ها و اهداف اقتصاد مقاومتی دارند.، افزود: با توجه به اینکه بانکها نقش محوری در پیشبرد اقتصاد مقاومتی دارند یکی از شاخصه‌ها نرخ سود بانکی است و به نظر می‌رسد با اهتمام به اصلاح نرخ سودبانکی نخستین قدم برای اصلاح نظام بانکی باشد.
وی همچنین درباره اینکه موانع اصلی اصلاح نرخ سود بانکی در کشور چیست، اظهار داشت: بازی با پول یک بازی خطرناک است و تصمیم‌گیری در خصوص پول و سیاست‌های پولی نیازمند هوشمندی فراگیر و همه‌جانبه است.
این اقتصاددان گفت: در مورد نرخ سود بانکی هم این موضوع صادق است چرا که از یک طرف نگران این مسئله هستیم که اگر نرخ سود سپرده را کاهش دهیم انگیزه سپرده‌گذاران برای سپرده‌گذاری در سیستم بانکی کاهش خواهد یافت و چه بسا این پول‌ها از بانکها به سمت بازارهای دیگری مانند بازار سکه، ارز و طلا حرکت کند اما از طرف دیگر می‌دانیم که عوامل متعددی روی سرمایه‌گذاری در کشور تاثیر دارد از جمله امنیت سرمایه‌گذاری، رونق فضای کسب و کار، نرخ سود بانکی و دیگر موارد.
وی افزود: هرچه قدر نرخ سود بانکی افزایش پیدا کند به یقین هزینه‌های تولید، قیت تمام شده کالا و… افزایش خواهد یافت و این امر قدرت رقابت واحدهای تولیدی داخلی را در برابر تولیدکنندگان خارجی هم در بازار خارجی و هم در بازار داخلی کاهش خواهد داد.
کلامی در ادامه با اشاره به اینکه عوامل مختلفی از قبیل تورم در نرخ سود بانکی تاثیرگذار هستند، گفت: تورم هم بر سود بانکی تاثیر می‌گذارد و هم از سود بانکی تاثیر می‌پذیرد یعنی با افزایش نرخ سود بانکی قیمت‌ها بالا می‌رود و از طرفی با افزایش قیمت‌ها نمودار نرخ بهره بانکی روند صعودی به خود می‌گیرد. برای مثال اقتصادی که ۱۳ درصد تورم دارد باید افت پول سپرده‌گذار حداقل به وسیله سیستم بانکی جبران شود بنابراین برای اینکه بتوانیم نرخ بهره بانکی را بصورت همیشگی و موثر کاهش دهیم یکی از راهکارها کاهش تورم در اقتصاد است.
وی اذعان داشت: از دیگر راهکارها می‌توان به کاهش هزینه‌های بانک‌های دولتی و خصوصی اشاره کرد چرا که بانکها دارای هزینه‌های جاری بسیار زیادی هستند. ساختمان‌های شیک، شعب متعدد، ریخت و پاش‌های که با روح اقتصاد مقاومتی در تضاد می‌باشد موجب افزایش شدید هزینه‌های بانکداری در ایران شده است.
کلامی گفت: متاسفانه بانکها در ایران خود بطور مسقیم وارد فعالیت‌های اقتصادی می‌شوند که یک رویه غلط و اشتباهی است سیستم بانکی با ورود مستقیم به امر سرمایه‌گذاری در چند سال اخیر به دلیل رکود زیان‌های زیادی به لحاظ اقتصادی متحمل شده است. سیستم بانکی در این اوضاع و احوالات چاره‌ای ندارند جزء اینکه برای جبران ضرر و زیان خود نرخ سود بانکی را افزایش دهد و بخشی از زیان به این واسطه جبران شود. سیستم بانکی نباید بصورت مستقیم وارد فعالیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری شود چون این اقدام تبعات سنگینی به همراه دارد.
این اقتصاددان درباره اینکه چرا نرخ سود بانکی در ایران کاهش پیدا نمی‌کند، گفت: اقتصاد ایران و قیمت‌گذاری در کشور تابع شرایط بازار نیست تا بتوان در خصوص نرخ بهره بانکی راهکاری ارائه داد. نرخ بهره در ایران به وسیله سیستم دولتی (بانک مرکزی) تعیین و به بانکها جهت اجرا ابلاغ می‌شود و سیستم بانکی مجبور به اجرای دستورات بانک مرکزی است. ناگفته نماند این رویه در تمامی ساختار اقتصادی کشور صادق است.
وی تصریح کرد: کاهش نرخ سود بانکی در اثر توسعه بانک‌های خصوصی کارآمد، نظارت قوی دولت بر سیستم بانکی و تقویت رقابت‌پذیری بانکها امکان پذیر می‌شود اما در اقتصاد ایران نرخ بهره بانکی به وسیله نهادهای حکومتی اعلام و تابع عرضه و تقاضای پول نیست. حال چرا نرخ بهره در ایران کاهش پیدا نمی‌کند در پاسخ می‌توان گفت که یکی از اصلی‌ترین دلائل تورم است.
کلامی گفت: بانکها از یک طرف باید تجهیز منابع و از طرف دیگر تخصیص منابع داشته باشند. نخستین گام بانکها تجهیز منابع است و باید سپرده جمع‌آوری کنند، سپرده‌گذار کشور تا زمانی که بانکها نتوانند افت ارزش پول آنها را جبران کنند وارد سیستم بانکی نخواهند شد به فرض تورمی که ۱۳ درصد است حداقل بانک باید ۱۳ درصد سود به سپرده‌گذار پرداخت تا سپرده‌گذار رغبت و انگیزه لازم را برای سپرده‌گذاری پیدا کند.
وی بیان داشت: زمانی سود بانکی در ایران کاهش می‌یابد که هزینه‌های زائد سیستم بانکی کاهش یابد وقتی صحبت از اقتصاد مقاومتی و اصلاح الگوی مصرف می‌شود آیا این اصلاح الگوی مصرف در راستای کاهش هزینه‌ها در سیستم بانکی اجرا می‌شود یا نه؟ تعدد شعب در سیستم بانکی خیلی هزینه‌بر است، در هر شهری شیک‌ترین ساختمان‌ها در بهترین فضاهای شهری با بیشترین هزینه‌کردها متعلق به سیستم بانکی است.
این اقتصاددان می‌افزاید: شعب بانکی با هزینه‌های نجومی در کشور ایجاد می‌شوند و این هزینه‌ها در نهایت به سرمایه‌گذار (کسی که می‌خواهد از سیستم بانکی وام دریافت کند) تحمیل می‌شود بنابراین دولت و بانک مرکزی باید در این ساختار دخالت و مانع ریخت و پاش‌های سیستم بانکی شود.
وی تشریح کرد: سیستم بانکی در یک مقطعی به دلیل سرمایه‌گذاری در بخش‌های اقتصادی به دلیل رکود بازار متاسفانه در خیلی از بخش‌ها دچار ضرر و زیان شده است و چاره‌ای جزء جبران ضرر و زیان خود از ناحیه سرمایه‌گذار ندارد بنابراین همه این موارد به امر تولید ضربه می‌زند.
کلامی با اشاره به اینکه بین نرخ بهره بانکی و نرخ تورم یک رابطه دو طرفه برقرار است، گفت: متاسفانه خیلی از سرمایه‌گذاران در شرایط فعلی رغبتی به جهت دریافت تسهیلات از سیستم بانکی نداشته و ندارند بلکه پول‌های خود را در بانکها سپرده‌گذاری می‌کنند زیرا نرخ سود بانکی از نرخ سود تولید و تجارت بیشتر است و ریسکی هم ندارد بنابراین در کدام بخش اقتصاد ایران می‌توان به سود خالص ۳۰ درصدی دسترسی پیدا کرد این در حالیکه هم اکنون بانکها نزدیک به این رقم را به سپرده‌گذاران پرداخت می‌کنند.
وی در ادامه افزود: کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی بجای فرورفتن در منجلاب ریسک های ناشی از سرمایه، مسائل ناشی از تحریم، قانون کار، قوانین تامین اجتماعی به سادگی پول خود را در سیستم بانکی سپرده‌گذاری می‌کنند و این انگیزه تولید را در بخش‌های مولد اقتصای به شدت کاهس می‌دهد و از طرف دیگر موجب انباشت پول در بانکها می‌شود.
این اقتصاددان یادآورشد: با توجه به آنچه که گفته شد می توان نتیجه گرفت که با این رویه پول بصورت نشت از اقتصاد ملی خارج و موجب تشدید کاهش تقاضادر بازار و تشدید رکود در اقتصاد ملی می شود.
