معنای موافقت ایران با تمدید مذاکرات چیست؟
معنای موافقت ایران با تمدید مذاکرات چیست؟
صرف‌نظر از پیچیدگی‌هایی که پیش‌بینی نتایج مذاکرات با آمریکا را دشوار می‌سازد، معنای موافقت ایران با تمدید آن در این شرایط نیازمند تامل است.

به گزارش عصرتبریز، نخستین دور مذاکرات ایران و آمریکا روز گذشته در مسقط، پایتخت عمان و به طور «غیرمستقیم» با میانجی‌گری طرف عمانی برگزار شد. مذاکراتی که در محرمانه‌ترین حالت ممکن و بدون حضور رسانه‌ها بین تیم ایرانی (مجید تخت‌روانچی، کاظم غریب‌آبادی و اسماعیل بقائی) به ریاست سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان و تیم آمریکایی به ریاست استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور غرب آسیا برگزار شد.

در مسقط، عباس عراقچی محور‌ها و مواضع جمهوری اسلامی ایران را برای انتقال به طرف آمریکایی، در اختیار وزیر امور خارجه عمان قرار داد. مواضعی که به گفته عراقچی، با دو ملاحظه تدوین شده بود: «رسیدن به یک توافق منصفانه و شرافتمندانه از موضع برابر» و «محدود به موضوع هسته‌ای». وبگاه آکسیوس به نقل از مقامات آگاه آمریکایی ادعا کرده رئیس‌جمهور ایالات متحده آماده است تا برای دستیابی به توافق با ایران، امتیازاتی بدهد اما این با مواضع بسیاری از مقامات آمریکایی همخوان نیست.

این دور از مذاکرات طی دو ساعت‌و‌نیم و در دو سالن مجزا برگزار شد و «بدر البوسعیدی» وزیر خارجه عمان هم به عنوان رابط عمل کرد. طبق گزارش‌ها میانجی عمانی ۴ بار بین طرف ایرانی و آمریکایی تبادل پیام انجام داده است. با توجه به ماهیت حساس این گفت‌وگو‌ها، مسقط محدودیت بسیار سختگیرانه‌ای را برای بسیاری از رسانه‌ها در نظر گرفته بود و همین موضوع نیز باعث شده تا از مذاکرات اطلاعات زیادی به بیرون درز نکند ولی طرفین به نظر راضی از پای میز مذاکره بیرون آمدند؛ چراکه از یک‌سو استیو ویتکاف به NBC درباره مذاکرات با ایران گفت یک گفت‌وگوی «بسیار مثبت و سازنده» داشتیم و از سوی دیگر عباس عراقچی، رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران، گفت‌وگو‌ها در جلسه اول را «سازنده» خواند و تأکید کرد «هیچ زبان غیرمحترمانه‌ای» به کار برده نشده است. این را وزیر خارجه عمان نیز در پستی در ایکس تأیید کرد و از «فضای دوستانه و مساعد» گفت‌و‌گو‌ها نوشت. پیش از آغاز مذاکرات، عراقچی گفته بود اگر «اراده کافی» در طرفین وجود داشته باشد، ما در مورد «جدول زمانی» تصمیم می‌گیریم. احتمالاً چنین اراده‌ای در طرف آمریکایی وجود داشته که قرار است دور دوم گفت‌و‌گو‌ها شنبه آینده در مسقط از سر گرفته شود. آن‌گونه که شهاب‌الدین طباطبایی، عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت گفته در مذاکرات درباره «رفع تحریم‌ها» و «موضوع هسته‌ای» گفت‌گو شده است؛ گفت‌و‌گو‌هایی «سازنده و مبتنی بر احترام متقابل.» همین گفت‌و‌گوی محترمانه باعث شد تا پس از پایان مذاکرات غیرمستقیم، رؤسای هیئت‌های نمایندگی ایران و آمریکا در هنگام ترک محل گفت‌وگو‌ها، دقایقی کوتاه گفت‌وگو کنند.

از جزئیات مذاکرات به جز لحن گفت‌و‌گو، خبری به بیرون درز نکرده است ولی اینکه ایران با تمدید مذاکرات موافقت کرده، بدین معناست که احتمالاً طرف آمریکایی آنچه را که جلوی دوربین می‌گوید، در این مرحله مذاکره تکرار نکرده است. طرف ایرانی با مطالبات روشن و خطوط تعیین شده به مسقط رفته و بر مبنای آن حاضر به تمدید مذاکرات شده است. می‌توان حدس زد که این خطوط روشن که می‌توانست مذاکرات را در همین خانه اول به پایان برساند، چه بوده است؟

۱٫ احتمالاً در مذاکرات صحبتی از «برنامه هسته‌ای» در برابر «رفع تهدید» مطرح نشده یا اگر چنین چیزی مطرح شده، تهران پاسخی قاطعانه به آن داده و از دستور کار خارج شده است. یعنی طرف آمریکایی نتوانسته این بسته موهوم را به ایران بفروشد. تهران، پیش از این نیز بار‌ها به طرف آمریکایی این پیام را داده است که پاسخ هر ماجراجویی را به سرعت و قاطع می‌دهد و برای چنین تهدیداتی، ارزشی قائل نیست؛ چراکه این نبرد، یک تقابل یک‌طرفه نخواهد بود.

۲٫ دومین موضوع که مقامات آمریکایی بار‌ها آن را تکرار می‌کردند و تهران نیز به هیچ وجه حاضر به پذیرش آن نبود، «برچیدن کامل برنامه هسته‌ای» است. این موضوع نیز در مذاکرات مطرح نشده است، از همین رو نیز فرناز فصیحی، خبرنگار نیویورک‌تایمز با اشاره به توافق طرفین بر سر چهارچوب و جدول زمانی نوشت: «این نشان می‌دهد آمریکا خواستار برچیده شدن کامل برنامه هسته‌ای ایران نبوده» است.

جدا از پیچیدگی‌های این مذاکرات -که پیش‌بینی دقیق درباره نتایج آن را دشوار می‌کند- باید نوسان‌های طرف آمریکایی و تغییر مکرر مواضع را نیز به این پیچیدگی‌ها افزود تا مشخص شود تیم ایرانی کار بسیار سختی را پیش رو دارد. به هر حال اولین مورد مواجهه دیپلماتیک بین دو کشور از زمان بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، ناخوشایند نبود ولی با این حال هنوز نمی‌توان درباره نتیجه آن خوشبینی مفرط یا بدبینی داشت؛ چراکه در واشنگتن فردی به نام دونالد ترامپ در درون کاخ سفید است. او علاقه زیادی به روایت‌های غیرواقعی و قهرمانانه از خودش برای اقناع افکار عمومی در آمریکا دارد. شاید همین روایت‌ها و درنهایت نیز یک تصمیم ترامپی، همه‌چیز را تغییر دهد.