کره شمالی در سال ۲۰۰۹ با انتشار یک ویدئو از دستگاهی رونمایی کرد که کارشناسان خارجی معتقدند این دستگاه قلب برنامه هستهای و موشکی این کشور به شمار میرود. کره شمالی در این ویدئو، از این دستگاه به عنوان یکی از “قهرمانان ملی” خود یاد کرد.
این قهرمان ملی که در بسیاری از کارخانهها و کارگاههای بزرگ و کوچک سراسر جهان نیز نمونهای از آن وجود دارد، دستگاه کنترل عددی کامپیوتری موسوم به “سیانسی” است.
دستگاههای سیانسی ماشینهای جعبهمانند بزرگی هستند که قابل برنامهریزی بوده و بر اساس دستوراتی که به آنها داده میشود میتوانند هر قطعهای را از قطعات سنگین خودرو گرفته تا قطعات ظریف گوشیهای موبایل تولید کنند. این دستگاهها دارای ضریب دقتی هستند که ماشینهای تراش دستی یا ماشینهای تراشی که اپراتور انسانی دارند قادر به رسیدن به آن نیستند.
این دستگاهها اکنون در کره شمالی به لطف مهندسی معکوس و اضافهشدن برخی فناوریهای بومی به آنها، نقش فوقالعاده مهمی را در برنامه تسلیحاتی این کشور ایفا میکنند. وجود این دستگاهها باعث شده است پیونگیانگ برای ساخت بمبها و موشکهای خود نیازی به واردات قطعه یا کمکهای خارجی نداشته باشد.
کارشناسان تسلیحاتی بینالمللی معتقدند این دستگاهها باعث شدهاند به رغم تحریمهای بینالمللی و ممنوعیت ارسال تجهیزات حساس به کره شمالی، برنامه تسلیحاتی این کشور با شتاب زیادی به سمت جلو حرکت کند.
به گفته «جفری لوئیس» مدیر برنامه عدم اشاعه موسسه مطالعات راهبردی میدلبری (MISS) در کالیفرنیا، سانتریفیوژها و موشکهای جدید کره شمالی تماما متکی به قطعاتی هستند که توسط دستگاههای سیانسی تولید میشوند.
در سال ۱۹۹۶، به موجب یک پیمان بینالمللی کنترل تسلیحات، فروش دستگاههای سیانسی به کشورهایی که این پیمان را امضا نکردهاند – از جمله کره شمالی – ممنوع اعلام شد. به همین دلیل بود که زمانیکه این کشور در سال ۲۰۰۹ اولین دستگاه سیانسی بومی پیشرفته خود را تولید کرد، یک جشن ملی سراسری در این کشور برگزار شد.
طبق شواهد موجود، کره شمالی کار ساخت دستگاه سیانسی بومی خود را در اوایل دهه ۹۰ میلادی آغاز کرد و دانش ساخت آن را نیز با مهندسی معکوس چند دستگاه سیانسی که در گذشته از شوروی سابق وارد کرده بود، فرا گرفت.
کره شمالی اولین دستگاه سیانسی بومی خود را در سال ۱۹۹۵ رونمایی کرد اما بیش از ۱۰ سال طول کشید تا این کشور بتواند به قابلیت ساخت انواع دستگاههای سیانسی با کاربردهای مختلف دست یابد.
افرادی که فعالیتهای هستهای و موشکی کره شمالی را دنبال میکنند به خوبی به یاد دارند که «کیم جونگ اون» رهبر این کشور در سال ۲۰۱۰ چند ماه پس از رونمایی از نسخه پیشرفته و همهکاره دستگاههای سیانسی، از کارخانهای بازدید کرد که پر از دستگاههای سیانسی بود و این دستگاهها در حال تولید قطعات آلومینیومی استوانهای شکلی بودند که احتمال میرفت برای ساخت سانتریفیوژ تولید شده باشند.
پیشرفت کره شمالی در ساخت دستگاههای سیانسی پس از سال ۲۰۰۹ که فیلم تبلیغاتی نسخه پیشرفته آن منتشر شد نیز ادامه پیدا کرد و این کشور در سال ۲۰۱۳ موفق به تولید دستگاهی شد که به دلیل استفاده مستقیم در برنامههای تسلیحاتی، در فهرست سیاه شورای امنیت سازمان ملل قرار دارد.
اما کره شمالی ظاهرا در این نقطه نیز متوقف نشد چراکه در ماه اوت سال جاری، مقامات اطلاعاتی آمریکا گزارش دادند این کشور در زمینه تولید موتور موشک به خودکفایی رسیده است و این مسئله میتواند به این معنا باشد که پیونگیانگ دستگاه سیانسی به مراتب دقیقتر و پیشرفتهتری را طی دو سه سال اخیر ساخته که آن را از واردات کلیه قطعات لازم برای ساخت موتور موشک بینیاز کرده است.
کره شمالی اکنون پس از حدود ۲۰ سال از شروع این پروژه، به توانمندی تولید انبوه دستگاههای سیانسی دست یافته است و طبق برخی گزارشها، اکنون بالغ بر ۱۵ هزار دستگاه سیانسی در اختیار دارد که عمده آنها در برنامه تسلیحاتی این کشور استفاده میشوند.
البته برخی معتقدند کره شمالی علاوه بر دستگاههایی که در سالیان دور از شوروی سابق وارد کرده بود و با مهندسی معکوسِ آنها به توانمندی ساخت دستگاههای سیانسی اولیه دست یافت، طی سالهای اخیر از سوئیس نیز برای توسعه این دستگاهها کمک کرفته است.
در اوت ۲۰۱۶، خبرگزاری کره شمالی تصاویری از بازدید کیم جونگ اون از یک کارخانه صنعتی را منتشر کرد که برخی دستگاههای سیانسی آن دارای لوگوی شرکت سوئیسی ABB بودند که یکی از معروفترین برندها در ساخت دستگاههای سیانسی در جهان است. اما مشخص نیست این کشور چه زمان و چگونه این دستگاهها را از سوئیس وارد کرده است.