روز دحوالارض برخلاف نگاه عامه مردم، معنایی فراتر از یک روز عبادی دارد؛ تا آنجا که با دقت در مضامین ادعیه‌ای که برای این روز در مفاتیح الجنان ذکر شده است اهمیت آن را دریافت. روز دحوالارض، روز گسترش زمین(خشکی) از زیر خانه کعبه بر روی آب است. که شب و روز آن مبارک و […]
روز دحوالارض برخلاف نگاه عامه مردم، معنایی فراتر از یک روز عبادی دارد؛ تا آنجا که با دقت در مضامین ادعیه‌ای که برای این روز در مفاتیح الجنان ذکر شده است اهمیت آن را دریافت.
روز دحوالارض، روز گسترش زمین(خشکی) از زیر خانه کعبه بر روی آب است. که شب و روز آن مبارک و با ارزش و رحمت خدا در آن نازل می‌شود. عبادت در شب و روز آن اجر بسیار دارد. دربرخی از روایات این روز به عنوان روز قیام امام زمان حضرت مهدی موعود(عج) معرفی شده است.
دحوالارض چیست؟
“دَحو” به معنای گسترش است و برخی نیز آن را به معنای جابه‌جا کردن چیزی از محلِ اصلی اش تفسیر کرده اند. منظور از “دحوالارض” «گسترده شدن زمین»این است که در آغاز، همه سطح زمین را آب فراگرفته بود. این آب ها، به تدریج در گودال‌های زمین جای گرفتند و خشکی‌ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده‌تر شدند.
از سوی دیگر، زمین در آغاز به صورت پستی و بلندی‌ها یا شیب‌های تند و غیرقابل سکونت بود. بعدها باران‌های سیلابی مداوم باریدند، ارتفاعات زمین را شستند و دره ها را گستردند. اندک اندک زمین‌هایِ مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشت و زرع پدید آمد. مجموع این گسترده شدن، «دَحو الارض» نام گذاری می‌شود.
این اصطلاح به معنای گسترش زمین یا به تعبیر قرآن گسترانیده و پهن شدن زمین از نقطه‌ای خاص و از میان دریاها یا همان آبی که همه عالم را در برگرفته بوده است که آن نقطه خشکی ادامه پیدا می‌کند و مرکز ثقل آن، کعبه خوانده می‌شود و از آن نقطه پرگار، زمین با همه پهنا و گستردگیش به وجود می‌آید که آیه ۳۰ سوره نازعات به آن اشاره دارد: “والارض بعد ذلک دحاها” زمین به وجود آمد. وحضرت احدیت خلقتش را به رخ می‌کشد.
چرا روز دحوالارض در احادیث اهل بیت(ع) گرامی داشته شده است؟
این کارشناس مذهبی و فرهنگی افزود: خیلی از مسائل خلقت و عالم هستی ممکن است برای بشر قابل درک و در دسترس نباشد اماقابل انکار نیست یعنی وجود دارد، ولی فهمیده نمی‌شود، و نمی‌توان نوع خلقت یا وجود آن را انکار کرد که “دحوالارض” یکی از آن موارد است.
موضوع “دحوالارض” برای موحدین در کتب آسمانی به طور واضح و شفاف بحث شده است. قرآن شریف نیز به صراحت از گسترش و پهن شدن زمین از زیر کعبه سخن به میان آورده است و اولیای الهی در روایات برصحت و اهمیت و معنویت آن تاکید فرموده‌اند.
بیانات معصومین به خوبی بیانگر آن است که “دحوالارض” یکی از امور مهم عالم خلقت و پدیده‌های بی نظیر هستی است.
توجه دادن به شب و روز “دحوالارض” در آموزه‌های دینی خود گواه این مطلب است. در متون معتبر روایی و حدیثی شیعه، روز ۲۵ ذی‌القعده الحرام به عنوان روز “دحوالارض” نامیده می‌شود و با توجه به اینکه خود ماه ذی‌القعده از اهمیت والایی برخوردار است، برای آن آداب و ادعیه خاص شده که از آن جمله نمازهای ویژه و غسل جزو مستحبات این روز است.
“دحوالارض” باید به عنوان یک روز ویژه مورد عنایت و توجه قرار گیرد زیرا این روز یک پدیده مهم جهانی و مربوط به آفرینش هستی و اعجاز الهی است.
در این روز چه عملی توصیه شده است؟
بخشی از سفارش‌ها و اشارات پیرامون مستحبات روز دحوالارض در بیانات معصومین(علیهم السلام) اشاره شده است .غسل در شب و روز آن مستحب است، خواندن دعای مخصوص که در مفاتیح الجنان بیان شده است .
نماز و احیا در شب “دحوالارض” و طلب حاجت کردن ، دعای برای پدر و مادر توسط فرزندان و برای فرزندان توسط پدر و مادر، طلب مغفرت برای درگذشتگان از مومنان و صالحان، عیادت از مریض ، کمک به افراد فقیر و بی‌بضاعت، زیارت حضرت علی‌بن موسی‌الرضا(علیه السلام)، دعا به صورت جمعی، طلب فرج و دعا برای ظهور حضرت مهدی(عج) از بهترین اعمالی است که برای این روز توصیه شده است.
طبق بعضی از روایات دحوالارض روزی است که پیامبر اکرم(ص) سفر حجه الوداع را آغاز کردند و این یعنی آغاز موضوع ولایت علوی است و سرآغاز شکل گرفتن بحث مهدویت؛ و روزی که پیامبر اکرم ماموریت یافتند درپایان این سفر حج، حضرت علی(علیه السلام) را به جانشینی خویش معرفی کنند. به عبارتی دیگر می‌توان “دحوالارض” را سرآغاز موضوع “امامت و ولایت” که منجی بشریت است، دانست.
آنچه بیان شد بخشی از روایاتی است که درباره روز بزرگ “دحوالارض” و پدیده مهم عالم خلقت یعنی گسترش زمین آمده و همه مبتنی بر روایات و احادیثی برگرفته از بیانات معصومان(علیهم السلام) است.
دحوالارض از نگاه علمی و کاربردی
شب و روز “دحوالارض” هم از نظر علمی کاربردی جای بحث و تبادل نظر دارد و هم از نظر شرافت مکانی و زمانی دارای اهمیت است.
آنچه پیرامون فضایل این روز گفته شده، همه کلام معصوم است و امتیاز و شرافت و عظمت آن نسبت به سایر ایام، به جز معدودی مانند لیالی قدر، غدیر و قربان حکایت دارد.
وقتی معصوم بزرگوار می فرماید روزه روز “دحوالارض” برابر با هفتاد سال عبادت است و نماز در این روز در فضیلت و عظمت هم سنگ صد سال عبادت است این یعنی امتیاز .
بیست وپنجم ذی‌القعده ممتاز شد چرا که خداوند این روز را مفتخر کرد تا گستره خود را برای بشریت مهیا کند و آغوش خود بگشاید تا اشرف مخلوقات عالم را دربرگیرد.
روز دحوالارض روزی است که این مدال افتخار نصیب زمین شد تا بستری باشد برای پاکان و صالحان عالم، برای شهدا و و مجاهدانی که برای وحدانیت و عبودیت جان خود را نثار و ایثار می‌کنند.
“دحوالارض” برهمه عابدان و قدر شناسان ودیعه الهی میمون و مبارک باد.
