گفتگوی اختصاصی روزنامه ستاره صبح با رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس- مناطق آزاد عصر تبریز: نخستین بار در کشورهای سوسیالیستی که دارای اقتصاد بسته بودند ایجاد شد. هدف پایه گذاران مناطق آزاد، آزمودن تئوری اقتصاد آزاد در بخشهایی از کشور که زمینه پیشرفت دارند بود. به دلیل دولتی بودن اقتصاد ایران […]
گفتگوی اختصاصی روزنامه ستاره صبح با رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس- مناطق آزاد
عصر تبریز: نخستین بار در کشورهای سوسیالیستی که دارای اقتصاد بسته بودند ایجاد شد. هدف پایه گذاران مناطق آزاد، آزمودن تئوری اقتصاد آزاد در بخشهایی از کشور که زمینه پیشرفت دارند بود. به دلیل دولتی بودن اقتصاد ایران شکلگیری مناطق آزاد تجاری در دولت سازندگی شکل گرفت تا زمینه خروج از اقتصاد دولتی فراهم شود.
به مناسبت روز ملی صادرات روزنامه ستاره صبح مصاحبه ای را با محسن عرب باغی مدیرعامل سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی ارس بعنوان صنعتیترین منطقه آزاد کشور انجام داده که از نظرتان میگذرد.
جناب آقای مهندس عرب باغی لطفا منطقه آزاد ارس را معرفی کنید.
منطقه آزاد ارس بعد از کیش توسعه یافته ترین منطقه آزاد ایران بوده و صنعتی ترین منطقه آزاد کشور نیز می باشد، چون ۳۰درصد سرمایه گذاری خارجی را توانسته در خود جذب کند. بیشترین و بزرگترین واحدهای تولیدی کشور و حتی خاورمیانه در منطقه آزاد ارس مستقرند. به عنوان نمونه بزرگترین نساجی و سایتهای گلخانهای خاورمیانه در۵۰هکتار با سیستمهای مدرن ایتالیا و صنایع فلز و آلیاژ در صد هکتار در حال ساخت است. در این منطقه ۳۱۰ شرکت در زمینه صنعتی، خدماتی، انبارداری، کشاورزی، بازرگانی و خدمات خودرویی فعال می باشند. واحدهای فعال صنعتی در منطقه آزاد ارس ۹۶ مورد بوده و ۲۱۵ واحد جدید در زمینه های مختلف در حال احداث می باشد. در زمینه فعالیت های عمرانی و زیربنایی نیز در سال ۱۳۹۳ مجوز ساخت ۴۰۰ هزار متر مربع با رشد ۱۷۰ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۲صادر شده است. ارس با بیش از دو میلیون متر مربع اراضی در حال احداث توسط بخش خصوصی به یک کارگاه بزرگ عمرانی تبدیل شده است. جاده جلفا-مرند با گردش پذیری سالانه شش میلیون جمعیت از اهمیت فوقالعادهی برخوردار است. باند دوم جاده جلفا-مرند، بالغ بر۴۰۰ میلیارد ریال با سرمایه گذاری منطقه آزاد توسط سه پیمانکار در حال احداث است که یکی از الزامات جذب سرمایه گذاران و رضایت گردشگران است. علاوه بر مزیت ها و موفقیت های عرصه صنعت و تولید و صادرات، وجود مناطق بسیار زیبا و دیدنی در حاشیهی رود ارس، آثار تاریخی همچون کلیسای سنتاستپانوس که بیشترین بازدیدکننده را در طول سال در سطح استان به خودش اختصاص میدهد. حافظ میگوید:
ای صبا گر بگذری برساحل رود ارس / بوسه زن بر خاک پاک آن وادی مشکین کن نفس
این بیت نشان از جنبه تاریخی تمدن جلفا دارد. فعالیت منطقه جلفا در چهار ضلع صنعتی، اقتصادی، گردشگری و کشاورزی است. وجود گلخانههای بزرگ به خاطر آب و هوا و خاک مساعد نقش مهمی در کشاورزی دارد. صنایع بزرگ پتروشیمی با حضور سرمایه گذاران بزرگ در منطقه در حال احداث است. هتلهای ساخته شده بزرگ در طول امسال توسط سرمایهگذاران بخش خصوصی در شرف بهرهبرداری است. همه این اوصاف نوید آیندهای روشن برای منطقه آزاد ارس داردکه تولید محور و صادرات محور است و در راستای پتانسیلهایی که ریشه در مسیر جاده ابریشم و تجارت دارند. نمایندگان استان و دبیرخانه شورای مناطق آزاد واقعا انتظارات ویژهای از منطقه آزاد دارند و این انتظارات با مدیریت خوب و اصولی و هوشمندانه به سوی پیشرفت است. همراهی و حمایت اصحاب رسانه لازمه پیشرفت است که از حمایت های مجدانه این دوستان سپاسگزاریم.
چرا مناطق آزاد در مرزهای کشور قرار دارند و فلسفه وجودی آنها چیست؟
ایجاد و برقراری امنیت در مرزها، موجب امنیت در عرصههای مختلف و به تبع آن پیشرفت و توسعه کشور در زمینههای گوناگون از جمله عمرانی، اقتصادی، اجتماعی و علمی میشود. بدون دستیابی به امنیت در مرزها نمی توان انتظار پیشرفت و تعالی کشور را داشت. ما امنیت موجود را مرهون زحمات شبانی روزی مرزبانان کشور هستیم.
تقویت همپیوندی اقتصادهای ملی و بینالمللی و تلاش برای احراز جایگاه اول در منطقه و بسترسازی و تمرین برای الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی از جمله دلایل فلسفه وجودی مناطق آزاد است.
ضمن این که تبدیل منطقه مرزی به یک قطب علمی در سطح بینالمللی و آزمایشگاه بهرهگیری مناسب از قابلیتها و مزیتهای سرزمین اصلی بر پایه دانش محوری بهمنظور افزایش تولید ناخالص ملی هم از دیگر دلایل وجودی مناطق آزاد است. در مجموع گسترش شیوههای نوین معیشت و فعالیت و ساماندهی استقرار جمعیت و فعالیتها و فراهمسازی امکانات ورزشی، آموزشی، تفریحی و درمانی با نگاه فرا ملی ضرورت ایجاد این مناطق را دوچندان کرده است.
اهداف سازمان «منطقه آزاد ارس» در توسعه و ترتیبات منطقه ای چیست؟
ایجاد تمهیدات برای گسترش خدمات ترانزیتی،توسعه تولیدات صنعتی و معدنی با توجه به مزیتهای منطقه به ویژه در زمینه تامین انرژی جزو برنامههای ماست. از طرفی توسعه بازرگانی و حضور در بازارهای جهانی به همراه توسعه گردشگری،آموزش عالی و فنآوریهای جدید، بهره برداری بهینه از امکانات و مزیتها در جهت گسترش تولید و نوآوری در بخشهای مختلف بویژه بخش کشاورزی از جمله نکاتی است که تلاش میکنیم در آیندهای نزدیک به آن دست یابیم.
نقش منطقه آزاد ارس در زمینه توسعه آموزش عالی، فعالیتهای کشاورزی و فرصت دسترسی به بازارهای مختلف چیست ؟
در زمینه های آبزی پروری، صنایع تبدیلی کشاورزی و دامی با استفاده از منابع آبی مطمئن و فراوان منطقه و دسترسی به بازارهای مختلف، موقعیت بسیار مناسبی دارد. از طرفی توسعه فعالیتهای ترانزیت و تبدیل منطقه به «مگاپورت» صادرات و واردات و صادرات مجدد با توجه به راههای ارتباطی و مواصلاتی مناسب در موقعیت ژئواکونومیکی ممتاز و وجود گمرک جلفا به عنوان سطح یک مبادی ورودی و خروجی در مقیاس ملی در دستور کار قرار دارد.
از سوی دیگر، توسعه آموزش عالی در منطقه با توجه به امکان جذب تعداد زیادی از دانشجویان ایرانی در خارج از کشور و برخورداری از امکانات قطبهای دانشگاهی مرکز استان و شهرستانهای همجوار از مواردی است کهبر به آن تاکید و برای آن برنامه داریم.
توسعه فعالیتهای معدنی و صنایع مرتبط با انرژی و سایر صنایع دارای مزیت و ایجاد خوشههای صنعتی در منطقه با اتکا به نزدیکی و همجواری با تبریز بسیار حایز اهمیت است. به طوری که این منطقه به عنوان یکی از قطبهای اصلی صنعتی کشور و استفاده از مزیت دسترسی به انرژی فراوان و بهره مندی از امکانات نیروی انسانی و بازارهای مناسب شناخته میشود.
درمورد استراتژی خدماتی با توجه به نقش پذیری کاربریهای متنوع این منطقه، چه برنامههایی در دست اقدام دارید؟
توسعه مراکز درمانی فوق تخصصی به منظور پاسخگویی به تقاضا مردم و توسعه امکانات خدماتی و فراهم بودن شکل گیری پایگاههای خدماتی در منطقه آزاد مورد تاکید است.
تامین مالی منطقه هم با استقرار و حمایت از نهادهای مالی و پولی داخلی و خارجی و جذب سرمایههای ریالی و ارزی به ویژه سرمایههای ایرانیان خارج از کشور به پشتوانه سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و امتیازات قانونی مناطق آزاد برای سرمایه گذاری در منطقه صورت خواهد گرفت.
ضمن اینکه هر ۲ هفته یکبار در جلسهای که مدیران مناطق آزاد و معاونان دبیرخانه شورای مناطق آزاد با مهندس ترکان حضور دارند ، گزارش پیشرفت امور را ارایه میدهیم. مهندس ترکان نیز هماهنگیهای لازم را انجام و نظر رییس جمهور را نیزبیان میکنند.
مسایل زیست محیطی از دیگر مواردی است که جنابعالی اهتمام جدی نسبت به آن دارید. در این زمینه چه کارهایی صورت گرفته است ؟
رفع محدودیتهای قانونی زیست محیطی «منطقه آزاد ارس» از طریق اصلاح قوانین و مقررات و یا توسل به ابتکارات خلاقانه برای فعالیت در مناطق تحت شمول مقررات خاص زیست محیطی هم در همین راستا قرار دارد. به طور مثال، عید امسال ۵ میلیون و۶۰۰ هزار گردشگر از این منطقه بازدید کردند . توسعه گردشگری به ویژه در زمینههای مذهبی با تکیه بر وجود کلیسای «سنت استپانوس» در منطقه و امکان ایجاد دسترسی آسان از آنجا به کلیسای قره کلیسا و «اکوتوریسم» با توجه به طبیعت بکر شهرستان جلفا مورد توجه ماست. استفاده از رودخانه ارس و «گردشگری تاریخی» با عنایت به قلعههای تاریخی منطقه به ویژه«قلعه تاریخی بابک» در نزدیکی این منطقه «گردشگری تجاری» با وجود بازارچههای مرزی و «درمانی» با وجود پتانسیلهای منطقه در این زمینه و مزیتهای آب درمانی از دیگر مواردی است که در این منطقه قابل دسترس است.
با توجه به رفع تحریمها در آینده نزدیک، چه پیش بینی برای توسعه این منطقه از لحاظ جذب سرمایه گذاری خارجی و خدمت رسانی به مردم دارید؟
روند سرمایه گذاری و توسعه در منطقه آزاد ارس نویدبخش آیندهای روشن برای توسعه منطقه و استان است و باید این فرصت را در راستای آگاهی بخشی عمومی نسبت به میزان خدمات رسانی به آنان در جهت افزایش سطح رفاه ، جذب سرمایهگذاریهای داخلی و خارجی قرار دهیم. ما برای رسیدن به این هدفها کارگروه زبدهای تشکیل دادهایم که با برنامه ریزی دقیق ، در ماههای آینده با حذف تحریمها بتوانیم از پتانسیل شرکتهای برند خارجی در منطقه ارس استفاده نماییم. ما خواستار حمایت بیشترمعنوی دولت هستم. از این لحاظ که دولت ،حافظ منافع ملی و حافظ مناطق آزاد است و نباید اجازه دهد برخی ارگانها ،روند توسعه مناطق آزاد را سد کنند.
چه حمایتهایی باید از منطقه آزاد ارس بشود؟
مناطق آزاد متفاوت از قوانین و مقررات سرزمین اصلی است. به نظر من تفویض اختیارات وزارتخانهها براساس قانون مناطق آزاد یک امر ضروری و اجتناب ناپذیر است. اگر روند توسعه مناطق آزاد تا به امروز با تاخیر و مشکل مواجه شده به دلیل این است که بعضی از وزارتخانهها ذهنیت مثبتی به مناطق آزاد ندارند. اول باید نگاهها مثبت شود، دوم تفویض اختیار صورت پذیردکه فرایند سرمایهگذاری در مناطق آزاد مثل سرزمین اصلی نباشد. این دو مطلب از اهمیت ویژهای برخوردار است. حضور مناطق آزاد در مناطق مرزی مستلزم همکاری خوب مرزبانی است، ولی بیشتر از این اگر همکاری کنند پیشرفت منطقه آزاد ارس بیشتر از این هم خواهد شد. توسعه سرعت کشورهای همسایه به علت این است که انتظامشان بیشتر است. این موضوع این وظیفه را برای ما ایجاب میکند که از همسایگان عقب نمانیم. اگر هماهنگیها و تفویض اختیار صورت گیرد سرعت مناطق آزاد چندین برابر خواهد شد، این نظر مدیران مناطق آزاد است.
و صحبت پایانی؟
همه انتظار دارند که منطقه آزاد ارس باید کمک مادی کند. اگر ما مناطق آزاد را به درستی معرفی کنیم، مناطق آزاد باید اختیار، زیرساخت، تولید و صنعت را توسعه دهند. ایجاد اشتغال و پیشرفت کشور یعنی مسولان باید اقتصاد بسته را باز کنند. اگر در دنیای امروز کشورهایی چون چین پیشرفت کردهاند به سبب پیشرفت مناطق آزاد بوده است. یعنی مناطق آزاد را طوری طراحی کردند که در زمینه صنایع، تکنولوژی، سرمایه، اشتغال و صادرات پیشرفت کنند و اقتصاد بسته را تبدیل به اقتصاد باز کردند. مراکز آزاد در ایران هم با این هدف صورت گرفته که پردازش صنعت و صادرات صورت بگیرد. اگر بخواهیم نماد اقتصاد اسلامی را تعریف کنیم این نماد میتواند در مناطق آزاد تداعی شود. این انتظار را از مطبوعات داریم که برای رسیدن به این اهداف و روان سازی آن بسترسازی کنند.
