تحول کتابخانه‌های آذربایجان‌شرقی؛ از مطالعه تا زیست‌فرهنگی
تحول کتابخانه‌های آذربایجان‌شرقی؛ از مطالعه تا زیست‌فرهنگی
تغییر، یکی از چالش‌برانگیزترین تصمیمات در تمام حوزه‌های مدیریتی و زندگی شخصی است. در این میان، عرصه فرهنگ و اندیشه بیش از سایر زمینه‌ها در برابر تغییر مقاومت می‌کند. اما آیا می‌توان با درک ضرورت‌ها و پذیرش الزامات، این مسیر دشوار را هموار ساخت؟

به گزارش عصرتبریز، احد نقش شور:  تغییر و تصمیم به تحقق آن، در همه حوزه‌ها و عرصه‌های مدیریتی و حتی زندگی عادی بشری، سخت‌ترین کارها است و همواره با مقاومت‌های بسیاری نیز روبرو بوده است، خاصه در حوزه فرهنگی و اندیشه‌ورزی که تمایل به تغییر و پذیرش الزامات و ضرورت‌های آن را با سختی‌های بسیاری مواجه می‌کند.

بااین‌وجود، در همین تبریز و مرکز استان، پروژه تغییر و به‌نوعی، پوست‌اندازی شکلی و فکری در زیرساخت‌های فرهنگی، اندیشه‌ورزی عمومی و جامعه هدف، در دل اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان، به‌دور از هیاهوهای رسانه‌ای و فضای مجازی، از مدت‌ها قبل کلید خورده و امروز به نقطه‌ای از بلوغ و تکثیر رسیده است که به جرات می‌توان با قاطعیت، مطالبه تبدیل‌شدن این روند و فرایندهای مدیریتی، با رویکرد تغییرات فکری و حمایتی صورت‌گرفته، به الگوی کشوری را مطرح کرد.
مدیریت ۳۰ماهه مدیرکل فعلی کتابخانه‌های عمومی استان و همکاران و کارشناسان تلاشگر این اداره کل در پروسه احیاء، تجهیز، توسعه، افزایش سرانه کتابخانه‌ای، افزایش ضریب نفوذ کتابخانه‌ها در سطح استان و در یک‌کلام، نهادینه‌سازی آرمان “زیست کتابخانه‌ای” برای کودکان، نوجوانان، دانش‌آموزان و دانشجویان و حتی والدین و خانواده‌ها، جدای از این که توانسته، جایگاه کشوری این اداره کل را ارتقا ببخشد، زمینه را برای خارج‌شدن کتابخانه‌های سطح استان، از یک عنصر تک‌بعدی صرف برای مطالعه یا دریافت و تحویل امانتی کتاب و تبدیل‌کردن کتابخانه‌های استان به محلی برای زیست‌فرهنگی، آموزش، پرورش و توسعه فردی مراجعان و علاقه‌مندان کتاب و کتاب‌خوانی فراهم آورده است.

افزایش دوبرابری تعداد اعضا فعال کتابخانه‌های استان، افزایش سه برابری میزان امانت گیری کتاب، کسب رتبه نخست کشوری در شاخص‌های خرید منابع استانی، کسب رتبه نخست کشوری در جذب کتب اهدائی در بین استان‌های گروه الف، پیش‌گامی در راه‌اندازی پویش‌های متعدد و متنوع مردم نذر و اهدای کتاب، رشد ۴۰ درصدی فعالیت‌های فرهنگی، افزایش تعداد جلسات انجمن‌ها، و کسب رتبه سوم کشوری در افزایش سرانه فیزیکی کتابخانه‌ها، از جمله شاخص‌ترین توفیقات و پیشرفت‌های سال‌های اخیر اداره کل کتابخانه‌های استان به شمار می‌رود که به می‌توان از آن‌ها به‌عنوان دستاوردهای مشهود و عینی دوره مدیریتی فعلی یادکرد.
در کنار این موفقیت‌ها، آغاز انقلاب عمرانی در راستای بازسازی، بهسازی، مرمت و نوسازی کتابخانه‌های شهرستانی و استانی، ساخت و بهره‌برداری کتابخانه‌های جدید در سطح استان، جذب اعتبارات کلان از محل مسئولیت های اجتماعی دستگاه‌ها و شرکت‌های دولتی، افزایش سهم کتابخانه‌های استان از بودجه تملک دارائی‌های سرمایه‌ای, افزایش میزان سهم نیم‌درصدی از محل درآمد شهرداری‌ها، راه‌اندازی پاتوق‌های فرهنگی، هنری برای کودکان و نوجوانان در کتابخانه‌ها، اجرای طرح کودک کتاب‌خوان برای کودکان شش‌ساله، اجرای طرح کتابیاران یا نوجوانان کتاب‌خوان با همکاری در ۱۱۷۰ مدرسه استان، برگزاری اولین همایش کتابیاران استان، برگزاری اولین جشنواره کتابیاران برتر استان، باهدف ترویج و تبیین اهداف طرح مروجین کتاب، اجرای طرح جهان‌دیدگان با محوریت بازنشستگان و زمینه‌سازی برای دورهمی‌های کتاب‌خوانی، هم‌اندیشی و فعالیت‌های فرهنگی این قشر فرهیخته، جذب رایگان بازنشستگان و سالمندان به کتابخانه‌ها در قالب عضویت، با عنوان “کتابخانه، خانه دوم سالمندان”، راه‌اندازی ۲۱ کارگاه آموزشی، تبیینی و هم‌اندیشی برای دو هزار سالمند تبریزی و استانی، اجرای طرح خانواده کتاب‌خوان در سطح تبریز و استان باهدف جذب کلیه اعضای خانواده‌ها به کتابخانه‌ها و استفاده از برنامه‌های آموزی، فرهنگی، از دیگر اقدامات مهم و ابتکاری اداره کل کتابخانه‌های عمومی آذربایجان شرقی در ۳۰ماهه اخیر به شمار می‌رود که باعث گردیده است، بخش قابل‌توجهی از گروه‌های هدف، از کودکان تا سالمندان و خانواده‌های مختلف، جذب برنامه‌ها و رویدادهای فرهنگی، آموزشی این اداره کل شوند.

همچنین، برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی تالارهای تخصصی برای کودکان، نوجوانان و جوانان در دل ساختمان اصلی کتابخانه مرکزی تبریز، ایجاد سالن‌ها و تالارهای مهارت‌آموزی، کارگاهی، آزمایشگاهی، تحقیقاتی، علمی و فن آوری باهدف کشاندن نوجوانان و جوانان به میدان مهارت کتابخانه‌های و تجربه‌اندوزی عینی و عملی، یکی دیگر از مهم‌ترین اقدامات ابتکاری و قابل‌توجه اداره کل کتابخانه‌های عمومی آذربایجان شرقی در دوره فعلی به شمار می‌رود.

سخن آخر این که اداره کل کتابخانه‌های عمومی آذربایجان شرقی، در حالی مبدع و جریان‌ساز انقلاب‌فرهنگی، آموزشی با محوریت برنامه‌های تدوینی در سطح کتابخانه‌های استان شده است که این اقدامات، علاوه بر جذب حداکثری مخاطبان و اعضاء، به تکثیر و تنوع رویدادها و برنامه‌های خانواده محور با رویکرد تحقق زیست کتابخانه‌ای نیز منجر شده است.