به گزارش عصرتبریز، «نئوکانهای دولت پنهان دارند استیو ویتکاف را بدنام میکنند، چون سعی دارند برنامه سیاست خارجی پدرم را تضعیف کنند. نظام حاکم خواهان جنگ ابدی است.» ساعتی بعد از انتشار این توییت، بدرابوسعیدی، وزیر خارجه عمان خبر از تعویق مذاکرات ایران و آمریکا داد.
همزمان رسانههای آمریکایی خبر دادند که مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ از کابینه امنیت ملی کنار گذاشته شد و بهجای او مارکو روبیو به این سمت منصوب شد، خبری که البته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم در جلسه و از قول خبرنگاران از آن باخبر شد. به نظر میرسد، ترامپ همچنان در مسیر تکرار اشتباههایی که در دور اول ریاستجمهوری داشت، حرکت میکند.
اختلاف و هرجومرج در تیم امنیت ملی آمریکا و استعفای والتز همان سرنوشتی را برای او رقم زد که بولتون به آن دچار شده بود، حالا مشخص نیست با کنارگذاشتن والتز، ترامپ میتواند اختلافات کابینه را مدیریت کند یا همچنان دودستگیها در تیم امنیت ملی ترامپ، او را به تکرار تناقضگوییهای مدام خواهد انداخت.
کابینه جزیرهای
ترامپ بعد از ماجرای رسوایی سیگنال گیت و انتشار اطلاعات محرمانه کاخ سفید در مورد برنامه حمله به یمن، صراحتاً اعلام کرد که والتز مسئولیت این رسوایی را به عهده گرفته است. رسانههای آمریکایی برکناری او از سمت مشاور امنیت ملی را به ماجرای سیگنال گیت مرتبط دانستند؛ اما به این موضوع هم اشاره کردند که این برکناری میتواند دلایل مختلفی داشته باشد از جمله آنکه تناسبی بین «والتز و تیم ارشد» وجود ندارد.
والتز بهاندازه کافی کارکنان شورای امنیت را ارزیابی نکرده است. اما نکته جالبتوجه آن بود که بسیاری از اعضای کابینه از برکناری والتز خبر نداشتند، سیبیاسنیوز در گزارشی نوشت: «روبیو و والتز روز پنجشنبه برای بحث در مورد انتقال نقشها جلسهای داشتند.
حتی برای برخی از مشاوران ارشد وزارت خارجه و کاخ سفید مشخص نبود که روبیو دقیقاً چه زمانی بهعنوان مشاور موقت امنیت ملی منصوب شد.» معاون وزیر خارجه، کریستوفر لاندو از جدایی والتز خبر نداشت، تامی بروس، سخنگوی وزارت خارجه هم در جلسه توجیهی با خبرنگاران از عزل والتز باخبر شد.
مجموع این موارد نشان میدهد اوضاع در تیم امنیت ملی آمریکا چندان روبهراه نیست. این اولین تغییر در تیم امنیت ملی آمریکا نیست. اوایل ماه آوریل، شش نفر از کارکنان شورای امنیت اخراج شدند. حالا جداشدن والتز و وانگ معاون مشاور امنیت ملی آمریکا، در ادامه برکناریها و برای یکدست شدن تیم امنیت ملی آمریکا، اتفاق افتاده است، اگرچه ترامپ اظهارنظر دقیقی در مورد علت برکناری والتز مطرح نکرده؛ اما همزمانی انتشار این خبر با بهتعویقافتادن مذاکرات ایران و آمریکا، این گزاره را تقویت میکند که میبایست یکی از علل اصلی برکناری والتز را در اختلافات گسترده او با حلقه افراد نزدیک به ترامپ، جستوجو کرد.
تیم ترامپ، یکپارچه میشود؟
اگرچه در اظهارنظرهای متناقض تیم امنیت ملی ترامپ در مورد ایران، بهوضوح مشخص بود که چنددستگی در این تیم وجود دارد؛ اما گزارشی که آکسیوس منتشر کرد پرده از این اختلافات و چنددستگیها برداشت، در واقع دو نگاه در مواجهه با پرونده ایران در تیم امنیت ملی ترامپ وجود دارد؛ ویتکاف، هگست، تاکر کالرسون و ونس حلقه افراد نزدیک به ترامپ هستند که مخالف حمله نظامی به ایران در موقعیت فعلی هستند و مذاکره با ایران را گزینه مطلوبتری میدانند.
والتز، روبیو، تام کاتن، لیندسی گراهام، هم در حلقه افرادیاند که معتقدند ایران در موقعیت ضعیفشده قرار دارد و حالا بهترین زمان برای حمله نظامی به ایران است. حالا با کنار رفتن یکی از موافقان استفاده از حمله نظامی به ایران، این گمانه تقویت میشود که تلاشها برای کنترل برنامه هستهای ایران از مسیر مذاکره جدیتر دنبال شود، البته موضعگیریهای متناقض ترامپ در مورد ایران، قضاوت در این مورد را سخت میکند.
تکرار بحرانهای ۲۰۱۶ و همان ترامپ همیشگی
در دوره اول ریاستجمهوری ترامپ میتوان موارد متعدد و قابلتوجهی از اختلافات دونالد ترامپ با افرادی را که در کابینه با او همکاری داشتند، نام برد. ترامپ در دوره اول با سلسلهتوییتها و اظهارنظرهای عجیب رسانهای برکناری برخی افراد را اعلام میکرد، تفاوت رفتار او در مواجهه با اختلافات در مقایسه با دوره اول این است که او این حذفها را با ملایمت و ملاحظات بیشتری انجام میدهد؛ اما همین جنس اختلافات، دودستگیها و تغییر مواضع متناقض ترامپ در ۲۰۱۶ نیز دردسر درست میکرد.
جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا بهخاطر همین اختلافات مجبور به استعفا شد، او در کتاب خاطراتش به نمونههای متعددی از این اختلافات و چالشها در تیم امنیت ملی آمریکا اشاره میکند. به همین بهانه گریزی به خاطرات جان بولتون، در دوره حضور او در کاخ سفید زدیم.
اوضاعی که کاخ سفید این روزها تجربه میکند و مواجههای که با بحرانهای بینالمللی مخصوصاً پرونده ایران دارد، شباهت زیادی به مواجهه تیم ترامپ در سال۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ دارد با این تفاوت که ترامپ کمی محتاطتر با افرادی که خلاف نظر او صحبت میکنند، برخورد میکند. در ادامه بخشهایی از خاطرات بولتون را از کتاب «اتاقی که در آن اتفاق افتاد» میخوانید.
شبح مخالفتهای متیس
دودستگی در کابینه ترامپ برای نوع مواجهه با موضوعات مختلف بینالمللی، مخصوصاً در مورد ایران وجود داشت. بولتون و پمپئو در حلقه افرادی بودند که تشدید فشارها علیه ایران و ترغیب ترامپ به حمله نظامی به ایران را دنبال میکردند.
بعد از خروج ترامپ از برجام، طرحی که بولتون از آن صحبت میکرد این بود که بعد از بازگرداندن همه تحریمهای سابق، تلاش برای اعمال تحریمها را افزایش دهند و این کارزار را به فشار حداکثری علیه ایران تبدیل کنند. به همین منظور جلسهای محدود با کمیته رؤسا تشکیل میشود، بولتون در توضیح این جلسات مینویسد: «این جلسه ساعت ۲ عصر در اتاق وضعیت برگزار شد، جالبترین قسمت جلسه، تلاش متیس (وزیر دفاع) بود که اهمیت کلی ایران در ماتریس تهدیدهای بینالمللی علیه آمریکا را کمرنگ جلوه میداد.
او گفت روسیه، چین و کره شمالی تهدیدهای بزرگتری هستند.» اما در نقطه مقابل پمپو و استیو منوچین (وزیر خزانهداری) مخالف نظر او بودند. متیس همچنان به این گزاره تأکید داشت که ایران تهدید جدیای برای آمریکا نیست. بولتون این موضوع را اینطور توصیف میکند: «شبح این اعتراضهای متیس به جدی گرفتن ایران، تا پایان سال ۲۰۱۸ دست از سر ما برنداشت و حتی وقتی او از دولت رفت، باز آن شبح ماند.»
ترامپ و آدمهای خودش
ترامپ افرادی را که مخالف نظر او را رفتار میکردند، بهسادگی حذف میکرد، اتفاقی که برای جان بولتون افتاد نیز در زمره همین حذفها قرار میگرفت، بولتون اگرچه بارها بهخاطر اختلافنظرها تصمیم به استعفا گرفته بود؛ اما ماجرای استعفای قطعیاش از سمت خود را اینطور شرح داد: «ترامپ گفت تو همه آدمهای خودت را آنجا بردهای (بین پرسنل شورای امنیت)» بولتون البته مقصر تغییر نظر ترامپ را مولوینی، رئیس اداره مدیریت برنامهوبودجه میدانست که با او اختلاف داشت.
بولتون البته به این موضوع هم اشاره میکند که ترامپ، یک گلایه معمول داشت آنهم این بود که تعداد زیادی از اعضای دولت پنهان، در شورای امنیت ملی آمریکا مشغول به کارند. موضوعی که پسر ترامپ نیز در توییتی که روز پنجشنبه منتشر کرد، به آن اشاره کرده و به انتقاد از اعمال فشار دولت پنهان آمریکا برای پیشبرد برنامههای ترامپ پرداخته بود. بولتون در شرح این جلسه دونفره مینویسد: «از روی صندلیهای مقابل میز رزولت، بلند شدم و گفتم: «اگر میخواهید، من دولت را ترک کنم، میکنم.»»
روز بعد ترامپ با توییتی، برکناری بولتون را اعلام کرد. در ماجرای برکناری والتز، البته ترامپ رفتارهای منطقیتری از خود نشان داد. او تلاش کرد تا از دامنزدن به اختلافات کابینه جلوگیری کند. در پیامی که در مورد برکناری والتز نوشته، آمده: «خوشحالم که اعلام کنم، مایک والتز را بهعنوان سفیر بعدی آمریکا در سازمان ملل، معرفی خواهم کرد. مایک والتز از زمان خدمت در ارتش، در کنگره و بهعنوان مشاور امنیت ملی من سخت تلاش کرده است.» انتصاب والتز به سمت سفیر آمریکا را میتوان تلاشی از سوی ترامپ دانست برای فاصلهگذاری با تجربههای دوره اول ریاستجمهوری خود، شواهد اما نشان میدهد همان اشتباهها به طرق دیگری در حال تکرارند.