به گزارش عصرتبریز، هوا هنوز گرگ‌ومیش است. کوچه‌های تبریز آرام اما پراضطرابند. از دل مه صبحگاهی، زوزه‌های سگ‌هایی به گوش می‌رسد که شب را در پارک، پشت ساختمان‌های نیمه‌کاره یا حوالی سطل‌های زباله گذرانده‌اند. برخی از آنها جفت‌گیری کرده‌اند، برخی گرسنه‌اند و برخی دیگر زخم‌هایی دارند کهنه و عمیق، به قدمت بی‌توجهی ما. در این شهر که روزگاری قدم‌زدن در کوچه‌باغ‌هایش لذت‌بخش بود، اکنون بسیاری از شهروندان با دلهره‌ای دائمی زندگی می‌کنند. صدای پارس چند سگ کافی‌ست تا کودکی از مسیر مدرسه برگردد، مادری آرامشش را از دست بدهد و پیرمردی مسیر پیاده‌روی‌اش را عوض کند.
افزایش چشمگیر سگ‌های ولگرد در ماه‌های گذشته، چهره بسیاری از محله‌ها را دگرگون کرده است. در مناطق ولی‌عصر، باغمیشه، طالقانی، مارالان، و حتی بخش‌هایی از مرکز شهر، حضور سگ‌های بلاصاحب دیگر استثنا نیست، بلکه تبدیل به بخشی از زیست شبانه شده است. این سگ‌ها گاهی به‌صورت گله‌ای حرکت می‌کنند، گاهی به ساکنین حمله می‌برند و گاهی بی‌دلیل در میان جمعیت می‌لولند. با افزایش موارد گزش، ترس از ابتلا به بیماری‌هایی چون هاری، اضطراب روانی و بی‌اعتمادی نسبت به سکوت مسئولان، دامنه نارضایتی عمومی را گسترده‌تر کرده است.
روایت‌های مردمی از ترس، خشم و بی‌پناهی
سحر رمضانی، ساکن منطقه باغمیشه و مادر دو کودک دبستانی است، او می‌گوید: چند روز پیش، هوا هنوز کاملاً روشن نشده بود که همراه دو فرزندم به سمت مدرسه راه افتادیم. در انتهای کوچه، چند سگ ولگرد ایستاده بودند. پسر کوچک‌ترم دستم را گرفت و با ترس گفت مامان، همان سگ‌ها هستند که چند روز پیش بچه‌ها را دنبال کردند، آن شب، فرزندم تا صبح کابوس دید و از ترس حمله دوباره، دیگر حاضر نیست تنها به مدرسه برود.
او ادامه می‌دهد: این وضعیت فقط یک ترس زودگذر نیست، بلکه تبدیل به یک اضطراب مزمن در خانه ما شده است. بچه‌ها دیگر اجازه ندارند در کوچه بازی کنند و از رفتن به پارک هم خودداری می‌کنیم. احساس می‌کنم آرامش از زندگی روزمره‌مان رخت بربسته است. آیا تأمین امنیت در شهر نباید از بدیهی‌ترین حقوق شهروندی ما باشد؟
علی منصوری، مغازه‌داری در میدان آذربایجان نیز در این مورد می‌افزاید: سگ‌های ولگرد در اطراف محل کارم، شبانه‌روز پرسه می‌زنند. بارها دیده‌ام که به دنبال عابران می‌دوند یا کنار مغازه‌ها و سطل‌های زباله تجمع می‌کنند. مدتی پیش، یکی از مشتریانم که زنی میان‌سال بود، پس از آن‌که سگ‌ها اطرافش حلقه زدند، با حالتی مضطرب بازگشت و گفت دیگر از آن مسیر عبور نخواهد کرد. این اتفاقات مستقیماً بر کسب‌وکار من تأثیر گذاشته است.
او تاکید می‌کند: شهر، محل زندگی انسان‌هاست. ما نمی‌توانیم در برابر چنین معضلی بی‌تفاوت بمانیم. من مخالف مهربانی با حیوانات نیستم، اما غذا دادن بی‌قاعده در معابر عمومی نه‌تنها به آنها کمک نمی‌کند، بلکه امنیت عمومی را به خطر می‌اندازد. توقع داریم که مسئولان شهری این موضوع را جدی بگیرند و با تدبیر و برنامه‌ریزی، امنیت را به شهر بازگردانند.
ناهید جعفری معلم بازنشسته و ساکن خیابان آزادی است، او نیز خاطرنشان می‌کند: تا همین چند ماه پیش، پیاده‌روی صبحگاهی در پارک نزدیک منزل‌مان بخشی از روال روزانه من و همسرم بود. اما پس از آن‌که در یکی از روزها با چند سگ ولگرد مواجه شدیم که ناگهان به ما نزدیک شدند، دیگر جرئت نداشتیم به پارک بازگردیم. با اینکه آسیبی ندیدیم، اما ترسی دائمی در ذهن‌مان باقی مانده است.
او می‌گوید: نوه‌هایم را نیز از رفتن به پارک منع کرده‌ام، چراکه نمی‌توانم تضمین کنم آنها در برابر خطر احتمالی، قادر به دفاع از خود باشند. متأسفانه معضل سگ‌های بلاصاحب دیگر فقط مربوط به حاشیه شهر نیست. آنها اکنون به کوچه‌ها، خیابان‌های اصلی و حتی حوالی مدارس نفوذ کرده‌اند. سکوت در برابر این بحران، نوعی بی‌عدالتی نسبت به شهروندان است.
محسن حسینی، راننده تاکسی اینترنتی است، او ادامه می‌دهد: بارها پیش آمده که مسافران، به‌ویژه خانم‌ها، تماس گرفته و خواسته‌اند که ماشین دقیقاً مقابل درِ منزل‌شان توقف کند؛ چون از حضور سگ‌ها در کوچه احساس ناامنی می‌کنند. حتی یک‌بار دختر دانشجویی را سوار کردم که با حالتی آشفته از حمله ناگهانی سگ‌ها در راه دانشگاه صحبت می‌کرد.
او یادآور می‌شود: من شب‌ها در شهر تردد دارم و به خوبی می‌دانم که جمعیت سگ‌های ولگرد رو به افزایش است. این موضوع نه‌تنها برای سلامت روانی مردم، بلکه برای امنیت تردد وسایل نقلیه نیز خطرناک شده است. لازم است که مسئولان، فراتر از وعده‌های مقطعی، چاره‌ای اساسی برای این بحران بیابند.
علیرضا رحیمی، مسئول بهداشت عمومی آذربایجان شرقی در خصوص عوامل بهداشتی این امر خاطرنشان می‌کند: ما در ماه‌های اخیر شاهد افزایش نگران‌کننده‌ای در آمار گزش توسط سگ‌های ولگرد در سطح تبریز بوده‌ایم. متأسفانه بخش قابل‌توجهی از مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی، کودکانی هستند که در حین بازی یا تردد در معابر، مورد حمله قرار گرفته‌اند.
او با تأکید بر ضرورت کنترل جمعیت این حیوانات می‌گوید: پیشگیری مؤثر نیازمند برنامه‌ریزی کلان، همکاری نهادهای مختلف و همچنین مشارکت مردمی است. اجرای طرح‌های عقیم‌سازی، واکسیناسیون و سامان‌دهی سگ‌های بلاصاحب باید با جدیت بیشتری دنبال شود. ما بارها تأکید کرده‌ایم که تنها راه اطمینان از عدم ابتلای حیوان به بیماری‌هایی مانند هاری، آزمایش مستقیم بر روی خود حیوان است و این یعنی تأخیر در جمع‌آوری و نگهداری، می‌تواند فاجعه‌بار باشد.
آلودگی حریم شهر تبریز به سگ‌های ولگرد
رئیس کمیسیون محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تبریز نیز با اشاره به افزایش تعداد سگ‌های ولگرد در طی ماه‌های اخیر می‌افزاید: آنچه داخل شهر قابل لمس است کاهش محسوس تعداد سگ‌های بلاصاحب است، اما هنوز تعدادی از سگ‌های بلاصاحب در حریم شهر وجود دارد.
احد صادقی با تأکید بر ضرورت ایجاد کلینیک حیوانات توسط سازمان مدیریت پسماند شهرداری تبریز، خاطرنشان می‌کند: چرایی عدم راه‌اندازی این کلینیک باید توضیح داده شود.
او می‌گوید: آنچه داخل شهر قابل لمس است کاهش محسوس تعداد سگ‌های بلاصاحب است، اما هنوز تعدادی از سگ‌های بلاصاحب در حریم شهر وجود دارد.
رئیس کمیسیون محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تبریز، ادامه می‌دهد: هنوز هم سگ‌های بلاصاحب در شهرک‌های پیرامون اتوبان‌های حاشیه‌ای شهر دیده می‌شود.
صادقی، تأکید می‌کند: باید گزارش مکتوب از نواقص کلینیک حیوانات ارائه شود.
او، تصریح می‌کند: سازمان مدیریت پسماند شهرداری تبریز، مسئول مستقیم راه‌اندازی کلینیک حیوانات است.
رئیس کمیسیون محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تبریز، با اشاره به مشکلات زیست‌محیطی در منطقه آناخاتون، می‌گوید: منطقه الحاقی آناخاتون، در مجاورت زباله‌گاه قرار دارد که اهالی این منطقه در معرض آسیب‌های زباله‌گاه نیز قرار دارند.
صادقی، بیان می‌کند: تعداد سگ‌های بلاصاحب جمع‌آوری‌شده در منطقه آناخاتون به‌صورت ماهانه باید در صحن شورا گزارش شود.
قصور نهادهای مسئول در جمع‌آوری سگ‌های ولگرد و انجام اقدامات مقتضی، موجب وقوع حوادث غیرقابل جبران است که ضرورت دارد جمع‌آوری سگ‌های تبدیل به اولویت مدیریت شهری شود.
افزایش تعداد سگ‌های ولگرد در تبریز، اکنون به یک بحران شهری تبدیل شده است. هرچند تلاش‌هایی برای کنترل این پدیده صورت گرفته، اما نبود انسجام در سیاست‌گذاری، خلأهای فرهنگی، و رفتارهای احساسی برخی افراد، مانع از حل ریشه‌ای آن شده است.
وقت آن رسیده که میان حقوق حیوانات و حقوق شهروندان تعادل برقرار شود. نمی‌توان به بهانه حمایت از حیوانات، امنیت کودکان و آرامش روانی خانواده‌ها را به خطر انداخت. با همدلی عمومی، سیاست‌گذاری عقلانی و اجرای قاطعانه، می‌توان این بحران را به شکلی انسانی و ایمن مدیریت کرد.
- خبرنگار: اسرا درویشی
