رایانش ابری و پزشکی : هوای سلامت چگونه ابری می شود؟

رایانش ابری و پزشکی : هوای سلامت چگونه ابری می شود؟

رایانش ابری (Cloud Computing) چیست؟

با گسترش اینترنت و رسانه های اجتماعی ابزارهای موبایلی و تقویت شبکه‌های ارتباطی، و نیاز کاربران به ذخیره سازی، دسترسی و به اشتراک گذاری اطلاعات موردنظرشان در دستگاه‌های مختلفی همچون رایانه، تلفن‌همراه و تبلت روز به روز تعداد رایانه‌های متصل به هم افزایش یافته و باعث شکل‌گیری ایده‌ای به نام رایانش ابری شد. طوریکه امروزه رایانش ابری یکی از حوزه های پرطرفدار در دنیای فناوری محسوب می شود.

منظور از ابر شبکه‌ای از ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت (سرورها) است که هرکدام وظیفه خاصی دارند. مؤسسه ملی استاندارد و فناوری آمریکا (NIST) رایانش ابری را اینگونه تعریف می‌کند:
»رایانش ابری مدلی است تحت عنوان پرداخت به میزان استفاده، برای داشتن دسترسی فراگیر، آسان و مبتنی بر تقاضا به مجموعه‌ای از منابع رایانشی پیکربندی‌پذیر (نظیر شبکه‌ها، سرورها، فضای ذخیره‌سازی، برنامه‌های کاربردی و سرویس‌ها) که بتوانند با کمترین کار و تلاش مدیریتی و یا نیاز به دخالت فراهم‌کننده سرویس به سرعت فراهم شده و آزاد گردند«. این مدل ابری که در دسترس پذیری را در هرجا، هرزمان و هر مکانی پشتیبانی می کند، در حقیقت اصطلاحی عمومی است برای توسعه و به‌کارگیری فناوری هایی که بر مبنای اینترنت ارائه می شوند.

نخستین چیزی که در مورد رایانش ابری باید بدانید این است که این فناوری انتزاعی بوده و قابل لمس نیست. در رایانش ابری کارهای محاسباتی از طریق اینترنت و پردازنده‌ای انجام می‌شود که ممکن است کیلومترها از شما دور باشد. شما براحتی می‌توانید اطلاعات خود را از هر نقطه‌ای روی فضای ابری بارگذاری کرده، سپس از هر جای دیگری به آن دسترسی داشته باشید. به ‌این‌ترتیب نیاز به سخت‌افزارهای مرسوم نظیر هارددیسک برای ذخیره اطلاعات از بین می‌رود.  برای ملموس شدن بیشتر مفهوم پردازش ابری می‌توان به برنامه‌های پیام‌رسانی اشاره کرد که این روزها بشدت میان کاربران ایرانی رایج شده است، برای مثال با نصب یک اپلیکیشن پیام‌رسان روی تلفن همراه خود می‌توانید از طریق رایانه، مرورگر وب یا نرم‌افزار مخصوص آن از هر نقطه‌ای در دنیا و با هر سیستمی به فهرست مخاطبان و پیغام‌های رد و بدل شده‌تان دسترسی داشته باشید. و یا زمانی که با تلفن هوشمندتان عکس می‌گیرید، تصویر درون حافظه داخلی گوشی شما ذخیره می‌شود، اما زمانی که عکس‌تان را در یکی از شبکه‌های اجتماعی قرار می‌دهید آن را بر روی ابرها گذاشته‌اید.

بد نیست بدانید ایمیل نیز نوعی سرویس‌پردازش ابری محسوب می‌شود، برای مثال وقتی از سرویس‌های ایمیلی نظیر جی‌میل، یاهو یا هات‌میل استفاده می‌کنید، همه چیز تحت وب اجرا می‌شود و نرم‌افزاری را روی رایانه خود نصب نمی‌کنید. به گفته “اندی جسی” رئیس خدمات وب آمازون (AWS)، برخی از بزرگترین رویدادهای جهان مانند جام جهانی فوتبال، نمایش های زنده شامل استریم فیلم ها و برنامه های تلویزیونی روی تلویزیون و رایانه کاربران همگی از فضای ابری برای خدمات آنلاین مختلف استفاده می کنند. سه راه پیش‌روی ماست تا بتوانیم از خدمات ابری استفاده کنیم: این راه‌ها زیرساخت‌ها به‌عنوان خدمات(IaaS)، پلتفرم‌ها به‌عنوان خدمات(PaaS)  و نرم‌افزارها به‌عنوان خدمات(SaaS) را شامل می‌شود.   از بزرگترین شرکت‌هایی که  بازار جهانی IaaS را مدیریت می‌کنند، می توان به آمازون با سرویسAmazon’s EC2/S3  و در مورد PaaS به Google App Engine و مایکروسافت با سرویس Azure  اشاره کرد. این در حالیست که بخش اعظم بازار جهانی خدمات پردازش ابری در اختیار نرم‌افزارهای SaaS است، سرویس‌های ابری که  امروزه بسیاری از ما از کاربران آن ها بشمار می آییم، برای مثال SkyDrive، Dropbox وiCloud  . گوگل و مایکروسافت نیز که از نام های بزرگ فضای ابری می باشند از این فناوری در خدمات خود نظیر حساب های کاربری ایمیل، ادیت عکس آنلاین و بازی های ایکس باکس استفاده می کنند.

از جمله مزایای رایانش ابری می توان به ارائه خدمات مورد تقاضا به صورت آسان و سریع، دسترسی به خدمات در همه جا و همه وقت از طریق اینترنت، فضای کافی برای ذخیره داده ها، انعطاف پذیری و مهم تر از همه کاهش هزینه ها اشاره کرد. اما همچنان یکی از بحث برانگیزترین چالش ها درباره رایانش ابری چگونگی حصول اطمینان از امنیت آن است. طی چند سال آینده، رایانش ابری از این پتانسیل برخوردار است تا معماری ها، فعالیت های رایانه ای و چگونگی انجام عملیات های سازمان های مختلف را به شدت دگرگون کند. از این رو رایانش ابری می تواند نقش قابل توجهی در ایجاد و توسعه ی دولت الکترونیکی، سلامت الکترونیکی و آموزش الکترونیکی داشته باشد.

رایانش ابری در سلامت

رایانش ابری به عنوان یک فناوری جدید با زیرساخت اینترنتی و راه‌کارهای جدید می تواند مزایای قابل توجهی را در ارائه خدمات پزشکی به صورت الکترونیکی به همراه داشته باشد.

رایانش ابری بستری را جهت سهولت به اشتراک گذاری و دسترسی به اطلاعات ارزشمند پزشکی نظیر پرونده های الکترونیک سلامت فراهم کرده است. از آنجایی که یکی از عوامل اصلی موفقیت سیستم های مراقبت سلامت یکپارچه سازی و به اشتراک گذاری اطلاعات سلامت از منابع مختلف می باشد، رایانش ابری با اشتراک گذاشتن اطلاعات ذخیره شده بیماران دسترسی کاربر را به هرگونه اطلاعات پزشکی در هر زمان و مکانی فراهم کرده و موجب کاهش هزینه‌های درمانی شده است، که همین امر آن را به یک ضرورت در حوزه سلامت مبدل کرده است. دسترسی به اطلاعات پزشکی در ابر به معنی این است که پزشکان و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی درمانی تصمیمات را براساس اطلاعات در وضعیت کامل تر، دقیق تر و بهتری اتخاذ کنند. رایانش ابری راه حل ایده آلی برای ایجاد و توسعه ی سیستم های پشتیبان تصمیم گیری بالینی (CDSS) می باشد. این فناوری به ارائه کنندگان مراقبت توانایی تمرکز هرچه بیشتر بر مراقبت اثربخش و باکیفیت بیماران را می دهد، به جای تمرکز بر مدیریت نیازهای IT سازمان خود.

امنیت داده های ذخیره شده در فضای ابری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. شما مسئول اطلاعاتی هستید که در فضای ابری ذخیره شده و از این رو باید از امنیت آنها و این که تنها در دسترس افراد مجاز قرار خواهند داشت، اطمینان حاصل کنید. از این رو با توجه به اهمیت و ماهیت اطلاعات پزشکی، اقداماتی نظیر حفظ محرمانگی، حریم شخصی و تعریف سطوح دسترسی و نظارت لازم  می تواند خطر از دست رفتن داده های حساس و دسترسی غیر مجاز به داده ها را کاهش دهد. از جمله پروژه های موفق در این زمینه که در راستای ایجاد پرونده الکترونیک شخصی برای افراد می باشند، می توان به HealthVault محصول مایکروسافت، Google Health و Wellness Cloud اشاره کرد.

بهناز رائف

کارشناس فناوری اطلاعات سلامت