صنعت یکی ازمهمترین بخش های اقتصادی است که علاوه بر دارا بودن ارزش افروده و سطح اشتغال زایی بالامحرک وشتاب دهنده اساسی توسعه سایر بخش های اقتصادی از جمله کشاورزی وخدمات نیزمی باشد. عصر تبریز： صنعت یکی ازمهمترین بخش های اقتصادی است که علاوه بر دارا بودن ارزش افروده و سطح اشتغال زایی بالامحرک وشتاب […]
صنعت یکی ازمهمترین بخش های اقتصادی است که علاوه بر دارا بودن ارزش افروده و سطح اشتغال زایی بالامحرک وشتاب دهنده اساسی توسعه سایر بخش های اقتصادی از جمله کشاورزی وخدمات نیزمی باشد.
عصر تبریز： صنعت یکی ازمهمترین بخش های اقتصادی است که علاوه بر دارا بودن ارزش افروده و سطح اشتغال زایی بالامحرک وشتاب دهنده اساسی توسعه سایر بخش های اقتصادی از جمله کشاورزی وخدمات نیزمی باشد.بنابراین افول در این بخش علاوه بر تنزل سطح ثروت یک جامعه وافزایش تعداد بیکاران به عقب ماندگی وفرسودگی سایر بخش های اقتصادی نیز می انجامد.
آذربایجان شرقی یکی از استان های با اهمیت کشورمان در عرصه های مختلف فعالیت های اقتصادی است. این اهمیت از مردمان سخت کوش، منابع اقتصادی وطبیعی غنی وموقعیت ژئواستراتژیکی بسیار مهم آن در طول تاریخ این سرزمین ناشی می شود. علی رغم توان های بسیار بالا، سابقه درخشان ومملواز موفقیت وداشتن رونق اقتصادی قابل توجه در همه بخش های اقتصادی متاسفانه امروزه با استناد به آماره ها وشاخص های اقتصادی از وضعیت مطلوب ودر خورشأن وتوان اقتصادی خود برخوردار نمی باشد.
این وضعیت معلول علل وعوامل متعدد ریز ودرشتی است ومی توان از زوایای مختلفی آن را مورد موشکافی وآسیب شناسی عالمانه قرار داد ولی بطور کلی عوامل عدم توسعه و تنزل جایگاه صنعتی استان در دهه های گذشته را در اقتصاد ملی وبه تبع آن بین المللی در دو گروه از عوامل تاثیرگذار جستجو کرد. این دوگروه از عوامل عبارت اند از:
۱.عوامل تاثیرگذار ناشی از شرایط ملی
۲.عوامل تاثیرگذار ناشی از شرایط استانی
عوامل تاثیرگذار ناشی از شرایط ملی را می توان در تغییرات سریع سیاست های اقتصادی، نبود استراتژی های جامع وفراگیر اقتصادی روز آمد خصوصا صنعتی، مشکلات ناشی از اجرای ناصحیح هدفمند سازی در حوزه انرژی و رها سازی تولید،حرکت کند اجرای قانون خصوصی سازی مطابق با سیاست های اجرایی اصل ۴۴ قانون اساسی که دولت را از ورود به تصدی گری ها منع وبه ایجاد فضای رقابتی بنگاه های اقتصادی مکلف می سازد،سایه افکنی رکود آن هم ازبدترین نوع آن یعنی رکود تورمی بر اقتصاد کشور، کمبود نقدینگی به خاطر عملکرد بد نظام بانکی، بالا بودن هزینه تسهیلات بانکی، پایین بودن نرخ بهره وری نیروی کار به دلیل عدم توجه به آماده سازی نیروی انسانی مطابق با شرایط روز اقتصادی جهان،عدم حمایت های اثربخش از صادرات وتولید صادرات گرا،مشکلات ناشی از اجرای قانون تجمیع عوارض وناتوانی آن دربرگرداندن عوارض خرید به تولید کنندگان، واردات بی رویه کالاهای بی کیفیت ارزان بدون توجه به تولیدات مشابه داخلی، عدم هماهنگی بین سیاست های تولیدی با بازرگانی، نوسانات قیمت ارزهای خارجی، توفیق کم در جذب سرمایه گذاری های مستقیم خارجی و….درکنار عوامل فوق الذکرکه سایه آنها بر دوش تولید وصنایع استان نیزسنگینی می کند. برخی از عوامل تاثیرگذار ناشی از شرایط استانی هم در بروز مشکلات توسعه صنعتی استان آذربایجان شرقی دخالت دارند که از اهم آنها می توان به فرسودگی وپایین بودن سطح تکنوژیکی صنایع خصوصا صنایع بزرگ ومتوسط استان، عدم تطابق ساختارهای اقتصادی وسازماندهی فضایی فعالیت های اقتصادی با توجه به ساختارهای تغییر یافته اقتصادی جهان، قابلیت های دارای مزیت رقابتی استان در راستای فرصت های بازارهای هدف تجاری آن، عدم هم راستایی تربیت نیروی انسانی در حوزه های مهندسی، کاردانی وفنی حرفه ای با نیازهای نیروی انسانی استان(مثلا علی رغم پتانسیل های بسیار بالای استان دربخش معدن نیروی انسانی در خور نیاز آن در سطوح مختلف تربیت نمی شود)، قابلیت صادراتی ضعیف محصولات تولیدی استان نسبت به موقعیت ممتاز آن به لحاظ نزدیکی آن به بازارهای خارجی، بی توجهی در انتخاب صنایع نسبت به وسعت بازارهای داخلی وخارجی، توان های محیطی مزیت داراستان ومیزان ارزش افزوده آنها(پایین بودن سطح بهره وری وسهم نسبی استان از تولید ناخالص کشور گواه این مدعاست)، فقدان استراتژی صنعتی با رویکرد تشکیل زنجیره های تامین (تشکیل خوشه ها صنعتی)وصادرات گرایی، حاکمیت بروکراسی زیاد و فرایندهای غیر ضروری در انجام مراحل اداری امورات سرمایه گذاری وتولید که عموما از بستراجتماعی و فرهنگی سنتی وآماده سازی نشده نسبت به نیازهای روز ناشی می شودو….اشاره کرد. عوامل بالا با همراهی همدیگر موجبات عدم توسعه وتنزل جایگاه صنعتی استان را بیش از پیش فراهم می سازند.برای رفع موانع ومشکلات توسعه صنعتی استان وتحرک بخشی به حرکت شتابان توسعه توجه وتاکید برموارد زیر ضروری می نماید:
۱-ایجاد ثبات در سیاست های اقتصادی
۲-افزایش حمایت های دولت از تولید حداقل از طریق اجرای کامل قوانین مصوب موجود
۳-بکارگیری سیاست خارجی فعال دراموراقتصادی
۴-تامین منابع مالی مورد نیاز صنایع از طریق اصلاح نظام بانکی
۵-هدایت نظام آموزشی به تربیت نیروی انسانی مورد نیاز تولید وجلوگیری از اتلاف منابع انسانی
۶-همسوسازی سیاست های تولیدی با بازرگانی
۷-بهسازی تکنولوژیکی صنایع استان متناسب با نیازهای روز
۸-تقویت بازارهای سرمایه وتامین ارزان قیمت سرمایه مورد نیاز صنایع
۹-تجدید نظردر سند آمایش سرزمین استان وجهت دهی فعالیت های صنعتی متناسب با توان بهینه مناطق
۱۰-تجدید نظر در سازماندهی فضایی فعالیت های شهر تبریزاز طریق پالایش فعالیت های نامناسب واستقرار فعالیت های مناسب(رجوع به اسناد طرح مجموعه شهری تبریز)وباز یافت نقش بسیار مهم غرب شهر تبریزبه لحاظ وجود فرودگاه، ایستگاه وتاسیسات راه آهن، گمرک ومنطقه ویژه سهلان واراضی وسیع
۱۱-پررنگ سازی نقش منطقه آزاد ارس ومناطق ویژه چهارگانه استان در اقتصاد استان به لحاظ واردات سرمایه وتکنولوژی های جدید
۱۲-تقویت ارتباط دانش با تولید
۱۳- اصلاح نظامات اداری، قوانین، کوتاه سازی فرایندهای اداری مرتبط با تولید واصلاح بسترهای اجتماعی وفرهنگی متناسب با نیازهای روز استان.
به قلم： دکتر ایرج حاتمی/ معاون سابق منطقه آزاد ارس و مشاور مدیر عامل منطقه آزاد ارس
