عصر: دیشب برای دومین‌بار به تماشای «پاشا» نشستم؛ پاشایی که ایستادن را در تازه‌ترین معنای تاریخی آن می‌آموزد. نمایشی به زبان ترکی معتدل و اصیل، با کلی نکات خوب و گفتنی که دقیقه‌ها می‌توان آنها را روی صحنه درحال هنرنمایی دید.
نازیلا ایرانزاد بنام، کارگردان «پاشا»، نمایش‌های موفقی در کارنامه خود همچون «پنچری» دارد. او مثل دیگر کارهایش، حساسیت بالایی برای خلق «پاشا» به کار برده است. حساسیتی که نمودهای آن را در انتخاب به‌جای بازیگران، نویسنده، آهنگ‌ساز و… می‌توان دید.
شخصیت‌هایی که بر روی صحنه هنرنمایی می‌کنند، برخی بوی تاریخ می‌دهند و برخی از خلاقیت ذهن نویسنده سخن به میان می‌آورند. اکبر شریعت، نویسنده «پاشا»، می‌گوید در نگارش نمایش‌نامه حساسیت زیادی به کار برده است؛ به‌طوری که حتی لازم شده برای انتخاب واژه‌ای که مطمئن نیست در دوره تاریخی مشخص رایج بود یا نه، با چندنفر زبان‌شناس ترکی مشورت کند. البته حتی اگر اکبر شریعت این‌ها را نگوید، نمایش با صراحتی بالا، از حساسیت خالقان آن صبحت می‌کند.
حرکات حساب‌شده بازیگران، نشان از هضم‌شدن کامل شخصیت در هنر آنها دارد. گویی که هر بازیگر را نمی‌توان برای نقشی دیگر در نمایش و حال و هوایی دیگر تصور کرد. از بازیگر دارای معلولیت جسمی که نقش «شاپشال» را دارد، تا بازیگری که در یک نمایش چندین و چندبار جلد عوض می‌کند، همه از انتخاب صحیح بازیگران و توانمندی بالای آنها حکایت می‌کنند.
نمایش موزیکال را در «پاشا» می‌توان به معنای واقعی آن به نظاره نشست. سال‌هاست در تئاتر تبریز نمایش‌هایی به روی صحنه می‌روند که با اجرای برخی تک‌آهنگ‌های نامرتبط، صفت موزیکال را به یدک می‌کشند اما در «پاشا» می‌توان دید که بازیگران چگونه با موسیقی قدم برمی‌دارند، دست تکان می‌دهند و… .
دیالوگ‌های موزون خلق‌شده توسط شریعت، وقتی با موسیقی شاهرخ پناهی‌فرد همراه می‌شوند، چشم و گوش مخاطب را، همزمان درگیر تاریخ دلاورى زنان این سرزمین می‌کند.
در «پاشا»، رنگ، نور، لباس، صحنه، همه‌چیز سر جای خود نشسته است تا تماشاگر را به نظاره یک نمایش تمام عیار بنشاند. نمایشی که جایزه‌های مهمی از جشنواره استانی تئاتر آذربایجان شرقی به دست آورده و حالا قرار است به عنوان نماینده این استان در جشنواره بزرگ تئاتر فجر، از زبان، تاریخ و هنر این خطه روایتی آمیخته با طنزی تلخ ارائه کند.
این دومین‌بار است که پاشا در تبریز به‌پاس استقبال مخاطبان در سالنی تازه و دور از تئاتر شهر تبریز به‌روی صحنه می‌رود. عوامل نمایش، همراهی اهالی رسانه را عاملی مهم در استقبال مخاطبان می‌دانند و به همین‌خاطر اولین اجرای خود را به خبرنگاران و عکاسان اختصاص دادند و در اقدامی نو، اجازه دادند پیشکسوتان رسانه زنگ افتتاح دوره دوم اجرای «پاشا» را به صدا دربیاورند.
جایز نیست بیش از این به محتوای نمایش‌نامه «پاشا» بپردازیم، چراکه چیزی که هر شب یک‌ربع مانده به ساعت ٧ در مجتمع ٢٩بهمن تبریز عیان می‌شود، حاجتی به این بیان‌ها ندارد.
بهنام عبداللهی/ ١٠دى ٩۶
