تبریز جزو کلان‌شهرهای مهم و بزرگ کشور است که وجود زلزله نسبت شدیدی در آن می‌تواند به فاجعه ای بسیار بزرگ تبدیل شود، همچنین فعالیت گسل در این منطقه نیز بر عمق این نگرانی‌ها می‌افزاید. عصر تبریز: مهر نوشت:در میان شهر قدم که بزنی، چیزی جز خاک و آوار نمی‌بینی، انگارنه‌انگار که تا دقایقی پیش […]
تبریز جزو کلان‌شهرهای مهم و بزرگ کشور است که وجود زلزله نسبت شدیدی در آن می‌تواند به فاجعه ای بسیار بزرگ تبدیل شود، همچنین فعالیت گسل در این منطقه نیز بر عمق این نگرانی‌ها می‌افزاید.
عصر تبریز: مهر نوشت:در میان شهر قدم که بزنی، چیزی جز خاک و آوار نمی‌بینی، انگارنه‌انگار که تا دقایقی پیش اینجا زندگی جاری بود، شهر در میان آوار گم‌شده است و خبری از ساختمان‌هایی که تا دیروز سر به فلک کشیده بودند، نیست؛ وارد منطقه‌ای می‌شوی که یکسان شدنش با خاک را می‌توانی با چشم خود ببینی، تا لحظاتی قبل اینجا را حاشیه شهر می‌نامیدند اما حالا نه‌تنها حاشیه شهر بلکه کل شهر با تمام عظمتی که دارد، زیرخاک مدفون‌شده است.
اینجا تبریز است؛ شهری با جمعیت یک و نیم میلیونی که زلزله‌ای شش ریشتری و یا حتی پایین‌تر هم می‌تواند، وضعیتی مشابه وضعیت یادشده را پیش آورد؛ وجود گسلی فعال در شهر تبریز، گستردگی ساخت‌وسازها بر روی خط گسل، ساختمان‌های بلندمرتبه با نماهایی شیشه‌ای که قد به آسمان کشیده‌اند و از همه مهم‌تر وجود جمعیتی ۴۰۰ هزارنفری در مناطق حاشیه شهر همه نشان از اتفاقات متوالی تلخ، پس از یک زلزله احتمالی در این کلان‌شهر کشور است.
تمامی کارشناسان حوزه عمران و زلزله‌شناسی، یکپارچه گسل شهر تبریز را از خطرناک‌ترین گسل‌های کشور می‌دانند که در صورت فعال شدن آن، فاجعه بزرگی در سطح شهر تبریز به وقوع می‌پیوندد، حادثه‌ای که وجود ساخت‌وسازها و مکان‌یابی‌های اشتباه برای توسعه شهر بر عمق آن خواهد افزود.
مکان‌یابی درستی برای ساخت‌وساز و توسعه شهری تبریز نشده است
رئیس شورای شهر تبریز از سایه سنگین گسل بر شهر تبریز سخن به میان آورده و می‌گوید: گسل شهر تبریز یکی از خطرناک‌ترین گسلهایهای کشور است و شاید همین گسل است که از روزگاران گذشته سبب ایجاد ۱۹ زلزله ویرانگر در شهر تبریز شده است، زلزله‌هایی که دیدن تصاویر به‌جای مانده از آنها هم لرزه بر اندام هر فردی می‌اندازد.
شهرام دبیری، با خاک یکسان شدن تبریز در طول این زلزله‌ها را به یاد آورده و می‌گوید: در طول چندین زلزله، کل شهر با خاک یکسان شده است و افراد زیادی از ساکنان این شهر براثر آن کشته‌شده و در زیر آوارها مانده‌اند و شاید تصور زلزله‌ای مشابه در تبریز کنونی، باید همه مسئولان را به فکر بیندازد.
وی با اشاره‌ای به نحوه توزیع بافت شهری در اطراف گسل تبریز می‌گوید: بخش عظیمی از شهر تبریز بر روی گسل واقع‌شده است و به همین دلیل نمی‌توان با نگاه افراطی مانع از ساخت‌وساز بر روی این گسل شد.
دبیری ادامه می‌دهد: اما مشکلی که در این میان وجود دارد، توسعه بی‌رویه بافت شهری بر روی این گسل است و هم‌اکنون می‌توانم به جرات بگویم که در توسعه تبریز هیچ‌گاه بررسی از بابت پهنه‌بندی زلزله نشده و می‌توان گفت در مکان‌یابی ساخت‌وسازها نیز دچار اشتباه شده‌ایم.
اصرار بر توسعه شهر در مناطق زلزله‌خیز در تبریز جای تعجب دارد
رئیس شورای شهر تبریز در ادامه از بلندمرتبه‌سازی در شهر تبریز و به‌خصوص در حاشیه خط گسل این شهر انتقاد کرده و این امر را کاری غیراصولی در ساخت‌وسازهای شهری می‌داند.
وی ادامه می‌دهد: جای تعجب است که توسعه شهر را به سمت مناطق جنوبی تبریز نکشانده‌ایم و چرا در طول سال‌ها اصرار داشته‌ایم که توسعه شهر در نقاط شمالی و درست بر روی خط گسل اتفاق بیفتد و به‌این‌ترتیب خودمان باعث شده‌ایم تا میزان خسارت‌ها در هنگام بروز زلزله‌های احتمالی در سطح شهر بالا رود.
دبیری، شهر تبریز را بدون طراحی خوب و مناسب شهری دانسته و ادامه می‌دهد: همین امر سبب شده تا علاوه بر حجم بالای پروژه‌هایی که در شهر انجام می‌دهیم پروژه‌ای به نام مسیر گشایی‌ها را نیز در دستور کار قرار دهیم؛ در هیچ کجای دنیا پروژه مشابهی را نداریم زیرا مسیر گشایی به دلیل نبود طراحی مناسب در شهرها اتفاق می‌افتد.
زمانی که اموات در امن‌ترین منطقه شهر می‌خوابند
نگاه علی شیاری، عضو شورای شهر تبریز به بحث توسعه شهری تبریز و نادرست بودن مکان‌یابی ساخت‌وسازها در آن مسئله جالبی را روشن می‌سازد.
وی اشاره‌ای به دفن اموات در مناطق دور از خط گسل تبریز کرده و ادامه می‌دهد: چیز عجیبی است که هم‌اکنون اموات ما در امن‌ترین منطقه شهر خفته و در عوض ساختمان‌هایی که در حال احداثشان هستیم در خطرناک‌ترین منطقه شهر واقع‌شده‌اند.
شیاری ادامه می‌دهد: در مناطقی که روی خط گسل هستند، برج‌های ۴۰ طبقه بنا می‌کنیم و با این کار خسارت زلزله احتمالی را چندین برابر می‌کنیم، هرچند سال‌هاست که متخصصان، این امر را یادآور می‌شوند اما همچنان خبری از ممانعت توسعه شهر در نقاط پرحادثه نیست.
مردم باید بازهم به فکر اتاق امنی در خانه‌هایشان باشند
دانشیار پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله هم زلزله‌های سال‌های گذشته تبریز و از بین رفتن تمامی تمدن تبریز را فاجعه‌ای غیرقابل‌تصور می‌خواند.
سعید زارع از گذشته‌های تبریز و زلزله‌های مهیب در آن یادکرده و می‌گوید: قدرت تخریب برخی زلزله‌ها به حدی بالا بوده است که تمام شهر را با خاک یکسان کرده و حتی در دوره‌ای به فاصله ۶۰ سال چندین زلزله مهیب در این شهر اتفاق افتاده که همین زلزله‌ها سبب شده مردم فکری برای بالا بردن امنیت خانه‌های خود بکنند.
وی ادامه می‌دهد: در این سال‌ها مردم تبریز برای خودشان اتاق‌های امنی ساختند تا از آسیب بیشتر این بلا در امان بمانند کاری که به نظر می‌رسد هم‌اکنون نیز مردم باید مشابه آن را انجام داده و به فکر اقدامات پیشگیرانه برای کاهش آسیب زلزله و دقت در ساخت‌وسازها باشند.
زارع با اشاره‌ای به خطراتی که برخی کلان‌شهرها را تهدید می‌کند، می‌افزاید: تبریز جزو کلان‌شهرهای مهم و بزرگ کشور است که وجود زلزله نسبت شدیدی در آن می‌تواند به فاجعه ای بسیار بزرگ تبدیل شود، همچنین فعالیت گسل در این منطقه نیز بر عمق این نگرانی‌ها می‌افزاید.
دانشیار پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، گسل تبریز را از خطرناک‌ترین گسل‌های کشور دانسته و ادامه می‌دهد: اما آنچه میزان خطر زلزله را در این شهر بیشتر می‌کند، نوع ساخت‌وسازهای موجود در آن است، کاشانه‌های چند مرتبه‌ای که بر روی این خط گسل ساخته می‌شود، خود نمایانگر خطری بزرگ‌تر از زلزله هستند.
انتقال حاشیه‌نشینان با ساخت واحدهای مسکونی جدید
شهردار تبریز نیز از اقدامات در نظر گرفته‌شده توسط شهرداری برای جلوگیری از آسیب بیشتر در مواقع بحران خبر داده و می‌گوید: اجرای پروژه مسکن ۶۰۰ واحدی در شهرک اندیشه برای انتقال حاشیه‌نشینان شمالی تبریز یکی از این اقدامات بوده است، از طرف دیگر نیز سعی در ایجاد مسیرهایی برای دسترسی بیشتر به مناطق حاشیه‌نشین در زمان بحران داریم.
صادق نجفی ادامه می‌دهد: همچنین برای مواقع لزوم، سالن‌های دومنظوره‌ای را در سطح شهر تبریز ایجاد کرده‌ایم تا حدودی بتوانیم از میزان خسارت ایجادشده در زمان‌های بحرانی بکاهیم.
وی از بالا بودن میزان بافت فرسوده و حاشیه‌نشینی در تبریز یادکرده و می‌گوید: همین امر سبب شده است تا برای جلوگیری از بحران در تبریز با مشکل بیشتری مواجه باشیم؛ بافت این شهر همراه باوجود گسلی فعال سبب آسیب‌پذیری بالای تبریز در برابر حوادثی همچون زلزله شده است.
اینجا تبریز است؛ هم‌اکنون زندگی در کوچه به کوچه و خیابان به خیابان این شهر جریان دارد، ساختمان‌ها همچنان هرروز بیشتر از دیروز دل فلک را می‌شکافند، نماهای شیشه‌ای در ساختمان‌ها درگذر زمان بیشتر به چشم می‌خورد و حاشیه‌نشینانی که هرروز بیشتر از دیروز، خطر زلزله‌ای حتی چند ریشتری را در کمین خود احساس می‌کنند.
