عصرتبریز – مهین انتظار: قره داغ (ارسباران) به دلیل شرایط اقلیمی خاص آب و هوایی، دارای ۱۰۷۲ گونه گیاهی و ۹۷ گونه چوبی گزارش شده است که حدود ۵۶ درصد این ناحیه را منطقه حفاظت شده شامل می‌شود و جزء یکی از ۹ ذخیره گاه بیوسفر ایران است.
سودای تجارت چوب در ارسباران
اما در ماه های اخیر قطع درختان این منطقه خبر ساز شده است. روایت های گوناگونی از قطع درختان جنگلی وجود دارد که دست تاییدها و تکذیب ها را در این موضوع باز گذاشته است.
پیرمرد کلیبری می گوید: تنه درختان را از باغ خودم بریدم و فروختم. حرف او طوری حق به جانب است که انگار همه باید قانع شویم و به همین سادگی است.
بعد از ۳ ماه پرس و جو آن هم در میان کش و قوس تصاویر منتشر شده مردمی و انکار کج و معوج مسئولان، ۲۷ فروردین ۹۸، خودمان دیدیم که برخلاف ادعای برخی ها، درختان قربانی شده مال خودشان نبودند بلکه از درختان جنگل بودند. جنگلهای ارسباران…
ارسباران، منطقه ای بی نظیر در ایران
تنها ۴ درصد استان پهناور آذربایجان شرقی دارای پوشش جنگلی است. حدود ۱۶۰ هزار هکتار در ۶ شهرستان شمالی استان جنگل است و البته بخش مهم باغ های پرمحصول ما هم در همان شهرستان هاست.
منطقه حفاظت شده ارسباران که در ۱۹ مرداد ۹۳ به شماره ۲۰۴ در فهرست میراث طبیعی کشور ثبت شده، نگین تنوع زیستی ایران است.
این منطقه با وجود داشتن کمتر از ۵صدم مساحت کشور بیش از ۱۳ درصد پوشش گیاهی ایران را در خود جای داده است و ۲۹ درصد از پستانداران، ۴۴ درصد پرندگان ایران، ۳۲ درصد از دوزیستان، ۹ درصد آبزیان و ۲۰ درصد خزندگان کشور در آن زندگی می کنند.
اکوسیستمی که اجزا و عناصر آن پیوستگی و وابستگی حیاتی به هم دارند و تضعیف یک بخش آن، موجب تغییرات اقلیمی محلی در این منطقه می شود. به عبارتی قطع یک درخت، عامل به هم زدن و از هم گسستن زنجیره حیات یک ناحیه است.
سوداگران چوب در آذربایجان شرقی
سال گذشته یکی از داغ ترین مباحث در دنیای واقعی و فضای مجازی ، قطع درختان و فروش آنها به دلالان چوب در شمال آذربایجان شرقی بود.ئنخستین بار که تصاویری انبوهی از تنه های بریده شده درختان تنومند دیدیم، تنمان لرزید. اینجا در استان ما آنقدر پوشش جنگلی و درختان باغی کم هست که نگران تک تک آنها باشیم. وقتی پای ارسباران، تنها منطقه سرسبز هم در میان باشد، دیگر جای تامل نبود…
راستش تجربه ای تلخ از نابودی سبزینگی در باغ شهر تبریز که حالا نام بتن شهر به خود گرفته، نفس کشیدن را به حد کافی سخت کرده است. اما تجارت کاری به تنفس ما ندارد. حالا که قرار است ازجنگلهای شمال ایران تا ۱۰ سال هیچ بهره برداری نشود، واسطه ها که بیکار نمی مانند. راه افتاده اند دنبال درختان دیگر… و چه جایی بهتر از ارسباران که به کارخانه های شمال هم نزدیک تر است؟!
در طول یک سال گذشته، ده ها کامیون و تریلر، روزانه و شبانه درختان قطع شده را در محورهای مواصلاتی استان به سهولت جابه جا کرده اند.
در یکی از اولین واکنش ها به این موضوع، استاندار آذربایجان شرقی اعلام کرد: بخشی از درختانی که در منطقه ارسباران قطع شده‌اند ، مربوط به اراضی واقع در مخزن سد خداآفرین هستند که شرکت آب منطقه‌ای استان به دلیل اینکه این اراضی بعد از آبگیری سد به زیر آب خواهند رفت، مجوز قطع این درختان را صادر کرده است.
پورمحمدی خاطرنشان کرد: هیچ دستگاهی حق صدور مجوز برای قطع درختان جنگلی را ندارد و در استان ما نیز چنین مجوزی تاکنون صادر نشده و اجازه هیچ تعرضی به محدوده جنگلهای ارسباران داده نخواهد شد.
داور نامدار، مدیرکل منابع طبیعی آذربایجان شرقی نیز گفت: مردم مجبور شدند که درختان خودشان را ببرند و از منطقه پشت سد خارج کنند و خود این موضوع هم دال بر افزایش قطع درختان شد و سبب شد تا شاهد حمل چوب‌های بیشتری در جاده‌های استان باشیم. از طرفی، بخش شمال شرقی شهرستان هوراند نیز شامل ۱۵ روستا در مخزن سد عمارت قرار گرفته است. برای اطلاع از جزئیات موضوع راهی این روستاها می شویم.
پیرمردی که همراه خانواده اش تنها ساکنان روستای هووای هستند می گوید: سال ۹۶ آب منطقه ای اردبیل کارشناس فرستاد و قیمت گذاری کردند تا هم زمین ما را بخرند و هم پول درختانی که قطع می کنیم را بدهند. اما مبلغ ناچیزی تعلق میگرفت و ما همچنان در حال پیگیری شکایت خود هستیم. هر چند بقیه همسایه های ما راضی یا ناراضی کوچ کردند و رفتند.
وی می افزاید: ما درختانمان را همان سال قطع کردیم . گفتند حق ندارید به کسی بفروشید . همه را آب منطقه ای اردبیل با قیمت ناچیزی خرید و برد. درختان ۱۰۰ یا ۱۵۰ ساله گردو، گیلاس، توت، انجیر بودند
علاوه بر ۲۵۰ هکتار از باغهای شخصی حدود ۴۵۰ هکتار از باغات شهرستان هوراند در داخل سد مخزن عمارت قرار دارد و البته در داخل مخزن این سد درختان مثمر و جنگلی هم وجود دارد.
روستای صفر علی هلان، نزدیکترین روستا به سد عمارت است. آنجا ۱۲ خانوار ساکن هستند و هیچ کدام تا کنون درختان را قطع نکرده اند. مرد میانسالی که به همراه همسرش در حال حمل درختان هرس شده باغ است به ما می گوید: قمیت پیشنهادی خیلی پایین است. ما راضی نیستیم و تا رضایت ما جلب نشده سد قادر به آبگیری نیست.
همسرش هم ادامه می دهد: ما را مجبور به کوچ می کنند. ما زمین روستایی می خواهیم. چون کشاورزیم. اما مسولان می گویند هزینه زیرساخت های روستای جایگزین بالاست و تعداد خانوارها اندک. به شهر مهاجرت کنید
یاد مسیر سنگلاخی و پیچ های باریک که تا این روستاها طی می کردیم، افتادم. شاید مسئولان سختشان است بار دیگر از این راهها عبور کنند. شاید هم هزینه ساماندهی اینها از تبعات و آسیب های اجتماعی که مهاجرت روستائیان و حاشیه نشینی آنها ایجاد می کند، در نظر دولتمردان کمتر است!!!!
گستره مخزن سد خدا آفرین از عمارت هم بیشتر است. یعنی ۲۴۰۰ هکتار . تکلیف اهالی و درختان اما کاملا مشابه. هزاران درخت قرار است از این مخازن قطع شود. درختان قدیمی می روند. اهالی هم. بی آنکه آمدنی در کارباشد.
نماینده مردم کلیبر، خداآفرین و هوراند در مجلس شورای اسلامی در ابتدای دی ماه سال ۹۷ اعلام کرد: بیشتر از یک سال است که کارخانه های چوب بری شمال به درختان باغات کلیبر روی آورده‌اند.
قلی زاده، قلع و قمع درختان منطقه را خطری جدی برای محیط زیست و فضای سبز دانست و افزود: باغداران حتی اجازه بریدن درخت‌هایی مثل درخت‌های گردو را هم می‌دهند و اگر این شیوه ادامه داشته باشد، در آینده‌ای نه‌چندان دور کلیبر به کویری بی‌آب و علف تبدیل می‌شود.
تجارت پا می گیرد
معاون سازمان جهاد کشاورزی می گوید: هر کیلو چوب تا سال ۹۶ حدود ۵۰ تومان به فروش می رسید. از سال ۹۷ رسیده به ۸۰۰ تومان! و البته بسته به نوع درخت و کیفیت چوبش رقم گاهی تا ۱۵۰۰ تومان هم می رسد. بعضی تنه ها که برای تولید محصولات زینتی مصرف میشوند، حتی کیلویی ۳ هزار تومان پیشنهاد دارند!
رخ افروز ادامه می دهد: تا دیروز کشاورزان با تهدید و اجبار هم راضی به جایگزینی درختان خود نبودند. حتی بعضی ها باغها را هرس هم نمی کردند. چون واقعا سودی نداشت. اما حالا همه به دنبال استحصال چوب و فروش آن هستند و منع قانونی هم برای کشاورز وجود ندارد.
دست درازی به جنگل
وقتی برای قطع درختان مخازن سد، مجوزهای کلان صادر شد و منع قانونی هم برای کشاورزان نداشتیم، درختان تریلر تریلر وارد جاده ها شدند، بوی چوب از این حوالی به مشام سوداگران رفت و سودجویان دنبال درختان راه افتادند.
با ادامه انتشار تصاویر درختان بارگیری شده در اقصی نقاط منطقه قره داغ، پای شهرستان ورزقان هم به میان آمد. فرماندار ورزقان ۱۹ دی ماه در واکنش به این تصاویر گفت: در منطقه ورزقان هیچ درخت جنگلی قطع نشده است.
یحیوی ادامه داد: درختان قطع شده که تصویر آن در رسانه ها منتشر شده است مربوط به درختان باغی هستند که باغداران اقدام به قطع و فروش درختان باغ خود کرده‌اند.
براساس اطلاعات واصله و اسناد موجود، صدها اصله درخت جنگلی در شهرستان ورزقان در سال‌های ۹۶ و ۹۷ توسط سودجویان قلع و قمع شده‌اند که در یک مورد متهمان به حدود ۱۱ میلیون تومان جریمه نقدی محکوم شده‌اند. اما در دومین پرونده که هنوز حکم نهایی آن صادر نشده، صدها و هزاران درخت جنگلی در محدوده روستاهای کرینگان، انویق و آوانسر شهرستان ورزقان قطع شده اند.
به روستای انویق می رویم. همان روستا که پرونده آنها در جریان است. در همان ورودی روستا از دو زن روستایی پرس و جو می کنم. جالب اینکه جواب سربالا می شنوم: اینجا درختی قطع نشده. بروید از تبریز بپرسید!
چوپان جوانی آن طرف مشغول است. می گوید تصویرم را ضبط نکنید تا بگویم. اطمینان می دهیم که چیزی را پخش نمی کنیم فقط آدرس بده. اشاره می کند که باید به سمت پایین روستا بروید. آنجا یک دره ای هست. درختان را آنجا قطع کرده اند. اما فعلا برف ها آب نشده. نمی توانید داخل دره بروید.
وقتی کمی راحت تر می شود، ادامه می دهد که مشکل ما محلی است و متعرضان از همین روستا و با ما فامیل هستند. نمی توانم توضیح بدهم!
مسئولان منابع طبیعی و جهاد کشاورزی استان در واکنش به انتشار تصاویری از قطع درختان منطقه ارسباران در فضای مجازی و رسانه‌ها در ابتدا گفتند: به هیچ وجه، حتی یک اصله درخت از جنگلهای ارسباران قطع نشده و قطع درختان در باغات شخصی منطقه با مجوز جهاد کشاورزی و اطلاع منابع طبیعی و تنها برای درختان غیرمثمر صورت گرفته است.
اما حمید قاسمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی با اعلام اینکه قطع و حمل درختان منطقه ارسباران افزایش داشته است مدعی شد: اخیرا گروهی به صورت مافیایی برای خرید چوب به منطقه ارسباران هجوم آورده‌اند و دلالان برای خرید و قطع درختان این منطقه به کشاورزان قیمت‌هایی نجومی پیشنهاد می‌کنند.
یکی از این پیشنهادها را به همان پیرمردی که گفتم رسیده بود. و البته همسایه اش که می گفت: ۳۰ اصله درخت قطع کرده و فروخته…! و روستایی دیگری که ادعا می کرد وقتی چوب گردو گران تر از خود گردو شده، چرا درخت را نفروشم؟ پرسیدم امسال فروختی سال دیگر چه میکنی؟ می گوید حالا کو تا سال دیگر… می گویم درختانت ۴۰ ساله بودند. دیگر مثل آن را نخواهی دید. سکوت می کند.
در اثنای انکار برخی مسئولان استانی، رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری اهر هم از کشف و توقیف محموله ۲۳ تنی درختان قطع شده جنگلی در شهرستان اهر خبر داد. برقی گفته بود: این محموله که با همکاری نیروی انتظامی توقیف شد، حاوی درختان قطع‌شده جنگلی بود و کسانی که مسئول حمل و قطع درختان بودند باید منتظر مجازات باشند!!!
منابع محلی می گویند: درختان جنگلی لابه لای محموله های مجوز دار خارج می شوند. البته شواهد دال بر صحت این موضوع نیز فراوان است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گرمی اردبیل نیز چندی پیش از توقیف ۲ دستگاه کامیون حامل الوار درختان جنگلی قاچاق در این شهرستان خبر داده بود. امیر بدرزاده گفته بود: قاچاقچیان چوب قصد حمل ۵ تن درخت جنگلی از منطقه ارسباران به مقصد اردبیل را داشتند که ماموران یگان حفاظت منابع طبیعی گرمی آن ها را شناسایی و دستگیر کردند.
خبرنگار محلی منطقه کلیبر با اعلام اینکه تعداد قطع درختان جنگلی از باغات کلیبر گسترده است می گوید: قطع درختان در آبش‌احمد و خداآفرین از کلیبر هم گسترده تر است!
سراسر جنگلهای قره‌داغ پوشیده از آن نوع درختان است که اتفاقاً در باغات هم وجود دارند. چه تضمینی وجود دارد که بخشی از درختانی مانند گردو، ممرز، بلوط و… که در انبارهای چوب منطقه دپو شده‌اند، واقعاً از جنگل‌ها قطع نشده باشند؟ آیا مکانیزم مشخصی برای رهگیری درخت‌ها وجود دارد؟
واکنش صریح امام جمعه تبریز
حجت الاسلام والمسلیمن آل‌هاشم، در خطبه‌های نماز جمعه در واکنش به این وقایع اعلام کرد: متاسفانه شاهد این بودیم که جنگلهای ارسباران و به تعبیری قلب تپنده آذربایجان، قلع و قمع میشوند. مسئولان پاسخگو باشند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان در این خصوص گفت: ۱۸۰ هزار هکتار جنگل در استان داریم که حراست از آنها توسط ۳۰۰ نفر کارمند غیرممکن است.
فتحی ادامه داد: برای رسیدگی به موضوع قطع درختان ارسباران گروهی از وزارتخانه، استانداری و نمایندگان دستگاه‌های مختلف اعزام شد و البته نباید ادعا کنیم که هیچ گونه قطع انجام نمی‌گیرد .منکر قاچاق هم نیستیم ! ولی اکثر آنها برای اصلاح باغها که خودمان پیش‌بینی کرده‌ایم قطع شده‌اند.
با گسترش اعتراضات مردم، بالاخره سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی، حکم قطعی ممنوعیت قطع درختان ارسباران را صادر کرد.
معاون قضایی رئیس کل آذربایجان‌شرقی نیز در واکنش به انتشار اخبار قطع درختان در شهر و شهرستان‌های استان، گفت: قطع و حمل درختان جنگلی و درختان واقع در محدوده و حریم شهرها بدون دریافت مجوز جرم است.
قطع درختان منطقه زیر سایه ای از ابهام
اگر چه مسئولان از یک طرف بر عادی و قانونی بودن قطع درختان منطقه تاکید دارند، از طرف دیگر با انتشار بخشنامه‌هایی اقدامات قانونی خود را ممنوع اعلام می‌کنند. مجوز قطع درختان باغ های شخصی را صادر می‌کنند سپس از ممنوعیت حمل و نقل اشجار سخن می‌گویند! حمل درختان به خارج از استان هم که همچنان ادامه دارد.
مردم با صدای خودشان از جاده ها به رسانه ها تصویر ارسال می کنند. خبرنگاران و عکاسان سوژه ثابت برای خود پیدا کرده اند و همه جا ردی از وسایط نقلیه سنگین و سبک داریم که بارشان قطعات درخت است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان در خصوص تردد کامیون های حمل چوب می گوید: درختان حمل شده روی تریلر عمدتا صنوبر هستند که فقط به خاطر چوب آنها کاشته و بعد قطع می شوند.
با فرض قبولی این ادعا باید پرسید درختانی مانند بلوط، افرا، ون، داغداغان، نارون، گردو، فندوق، ابریشم (عرعر)، داش ارمودی یا گلابی وحشی و… که در داخل اکثر باغهای منطقه ارسباران وجود دارد جزو درختان جنگلی هستند و قطع و حمل آنها ممنوع است، حال چه تدبیری برای جلوگیری از این اقدام انجام داده‌اند؟ آیا قانونی برای جلوگیری از قطع درختان باغات وجود دارد؟ به باور برخی مسئولان آذربایجان شرقی ابزار قانونی برای جلوگیری از قطع سایر درختان در باغهای شخصی وجود ندارد.
هر درختی نباید قطع شود
دادستان تبریز می گوید: قرار نیست به دلیل اینکه باغ شخصی است، هر درختی قطع شود.
خلیل‌اللهی در گفتگو با خبرگزاری صدا و سیما می افزاید: هیچ کسی حق ندارد بگوید چون باغ، ملک شخصی است، باغدار می تواند درختان آن را قلع و قمع کند. قانون منع تغییر کاربری اراضی زراعی و باغی برای ممانعت از قطع درختان باغات شخصی نافذ است و یکی از مصادیق تغییر کاربری اراضی زارعی و باغی همین قلع و قمع درختان است و این موضوع نیز در منطقه ارسباران اتفاق افتاده است.
تور رسانه ای برای پاسخ به ابهامات!
زمستان تمام شده ولی جاده های استان همچنان درگیر حمل درختان است.
فتحی این بار گفت: درختانی که حمل می شوند مربوط به ماههای بهمن و اسفند هستند که قطع شده بودند زیرا در شرایط فعلی فصل قطع درختان نیست با رسیدن فصل بهار، درخت بیدار می شود، هیچ باغداری اجازه نمی دهد که چنین درختانی قطع شوند مگر اینکه درختی خشک شده باشد و طبق گزارش هایی که به دستمان رسیده است، قطع درختان در بهار صورت نگرفته است.
آنها برای اینکه اهالی رسانه با چشم خود ببینند که همه چیز خوب است، تور رسانه ای راه می اندازند. همراه آنها به یک مزرعه زراعت چوب می رویم. همانجا که می گویند حجم عظیمی از درختان حمل شده در جاده ها متعلق به محصولات آنهاست.
پیرمرد روستایی تا ما را می بیند صدای اعتراضی بلند می شود: اینها نمی گذارند درختان را قطع کنم. می گویند باید ۸ سالش تمام بشود. به کسی چه ارتباطی دارد. الان قیمت بالاست. من می خواهم سه ساله ها را هم قطع کنم و بفروشم. از او می پرسم چند هکتار زراعت چوب داری؟، می گوید: نیم هکتار. همسایه هم همینطور. اصلا به صرفه نیست که…!
از الهیان، معاون منابع طبیعی استان می پرسم ما چقدر سطح زیر کشت چوب داریم؟، می گوید: حدودا ۱۵۰۰ هکتار در کل استان آنهم به صورت پراکنده!. این درختان هر ۸ سال و هر ۱۰ سال یک بار قطع می شوند.
نیازی به محاسبات پیچیده نیست. حجم انبوه درختان حمل شده هیچ تناسبی با این مزارع ندارد.
روستایی دیگری به ما می گوید: درختان جنگل را به حال خود رها کرده اند و حالا به باغات ما رسیدگی می کنند. این درختان مال ماست. بروند مراقب جنگل باشند.
در حالی که در خلال همان تور رسانه ای، آبهشت مدیر اداره منابع طبیعی کلیبر با اعتماد به نفسی مثال زدنی عنوان می کرد: هر خبرنگاری که بتواند یک درخت قطع شده از جنگل در حوزه ما پیدا کند، جایزه می گیرد، ما همراه یک راهنمای بومی در حال طی مسیری به ۲۲۰۰ متر بالاتر از آنجا بودیم.
یک مسیر ۲ و نیم ساعته پیش روی ما بود. در میان جنگل های زیبای ارسباران که به حق چهار فصل را درخود داشت. گاهی کنار جاده برف بود و گاهی هوا بارانی، گاهی همه جا تن پوش سبز داشت و جاهایی حتی درختان از خواب زمستانی بیدار نشده بودند. در نهایت به روستای ایلانکش رسیدیم. دیگر باید پیاده می رفتیم تا پای درختان. تابلوی زرد و سبز منطقه حفاظت شده ارسباران هم جلو چشممان بود! اما تنها ۱۰۰ متر آن سو تر صحنه ای دلخراش ظاهر شد.
درختانی که به فجیع ترین شکل ممکن با تبر، اره دستی و تیشه قطع شده و حمل شده بودند. البته تعدادی هم شکسته شده یا روی زمین افتاده بودند. هنوز آثار بساط سودجویان برای چای و احتمالا ناهار به همراه بطری های آب معدنی همانجا بود. درختان به صورت چند در میان و با فواصل زمانی مختلف قطع شده بودند تا از دور معلوم نشود! راهنمای ما می گفت که اینجا را سال قبل بر حسب اتفاق دیدیم. به مسئولان گفتیم ولی هیچ کس اعتنایی نکرد! حتی در جهات دیگر جنگل هم چنین مشکلی هست. نزدیکی شهرستان خدا آفرین درخت ها قطورتر و بهتر هم هستند. انگار اینجا فقط پای تابلوهای مراقبت رسیده. از خود مراقبت خبری نیست!
نگرانی از نابودی پوشش سبز ارسباران
سیل انتقادهای مردمی از قطع و حمل درختان ارسباران بار دیگر به تریبون نماز جمعه کشیده و حجت الاسلام والمسلمین آل هاشم خواستار روشنگری مدیران شده است و می گوید: اینکه فردا اگر سیل استان را درگیر کرد کسی نگوید درختان جنگل می توانست جلوی خسارت را بگیرد… حالا دست به کار شوید و مراقب باشید.
رئیس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری کشور هم با بیان اینکه هنوز کسی دقیق نمی داند چه تعداد درخت در منطقه ارسباران و منطقه قره‌داغ قطع و به فروش سیده است، گفته است: قطع درختان تنها در منطقه ارسباران نبوده بلکه در حواشی و حتی در کنار رودخانه، باغها، حاشیه مزارع و آبراهه‌های آذربایجان شرقی هم درختان توسط افراد بومی یا غیربومی قطع شده اند. تا جایی که حتی به درخت بید مجنون هم رحم نکرده اند.
به اعتقاد کامران پورمقدم، سوداگران به منطقه ای چون ارسباران می روند که نظارت کمتری داشته و از این موقعیت سوءاستفاده می کنند.
جالب اینکه برخی مسئولان استان معتقدند درختان جنگل های ارسباران به علت نازکی تنه به درد کارخانه های چوب بری نمی خورند و احتمالا به همین دلیل (کاملا نادرست) رغبتی برای مراقبت ندارند!
در جلسه شورای حفاظت از اراضی ملی و منابع طبیعی استان (۸ اردیبهشت ۹۸)، موضوع را از رئیس کل دادگستری آذربایجان شرقی پیگیر شدیم.
اینکه چند پرونده در خصوص تعرض به ارسباران تشکیل شده و به چه سرانجامی می رسد. حجت الاسلام مظفری می گوید: ما پرونده هایی در این خصوص داریم. هر جا که اثبات شده منابع طبیعی کوتاهی کرده، علاوه بر صدور حکم برای متخلفان، دستگاه های مربوطه را نیز ملکف به کاشت درختان هم ارز در منطقه می کنیم.
با این حال نامدار، مدیر کل منابع طبیعی استان می گوید: «ما قطع بی رویه درختان نداریم». شاید به نظر وی قطع بارویه درختان!، خالی از اشکال است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان هم در حالی در همین جلسه از شناسایی ۵ محموله غیر مجاز توسط عوامل این اداره کل خبر داد که قمی، معاون او در جلسه ۲ اردیبهشت کاملا قاطعانه گفت که هیچ درختی حتی یک اصله در مناطق تحت پوشش ما قطع نشده است!
اردیبهشت به نیمه خود نزدیک می شد که اداره کل حفاظت محیط زیست استان تصاویری از قطع درختان تنومند جنگلی در خدا آفرین خبر داد که متخلفان توسط یگان حفاظت دستگیر شده اند.
غنی پور، رئیس اداره محیط طبیعی حفاظت محیط زیست استان می گوید: حداقل ۱۰ مورد تخلف در منطقه ارسباران مشاهده شده و پرونده متخلفین به مراجع قانونی تحویل داده شده است.
دیگر باید فکری اساسی کرد…
رئیس کل دادگستری استان خاطرنشان می کند: برای اینکه به صورت شفاف وضع اعلام شود، مقرر شده عکس های هوایی و ماهواره ای جدیدی از جنگلهای ارسباران تهیه شده و شرایط سال ۹۷ با سال های قبل مقایسه شود. در صورتیکه اختلاف واضحی وجود داشته باشد مسئولان باید پاسخگو باشند.
وی همچنین پیگیری رسانه ها و به خصوص صدا و سیما را تا حصول اطمینان در این ماجرا خواستار می شود.
معاون امور اراضی و حفاظت استان هم با اعلام اینکه در آذربایجان شرقی ۲۵۰۰ مرتع و جنگل وجود دارد، می‌افزاید: از ۱۸۰ هزار هکتار جنگل استان، ۱۶۰ هزار هکتار آن مربوط به جنگلهای ارسباران واقع در شهرستان‌های اهر، کلیبر، ورزقان، خداآفرین، هوراند و جلفا است.
رستم صادقی می گوید: کاداستر جنگل به اتمام رسیده و به زودی همه جنگل دارای نقشه یو تی ام (هوایی) می‌شود.
کاداستر در واقع نقشه ای است که لایه های حقوقی روی آن بارگذاری می شود و دارای دقت مکانی بسیار بالایی است.
تثبیت مالکیت دولت و تعیین حدود مستثنیات اشخاص از مهمترین مزیت های تهیه کاداستر اراضی است که در نتیجه آن می توان اختلافات قضایی و ملکی را حل کرد و امکان تعرضات اراضی ملی و دولتی اشخاص را به حداقل رساند.
محمد امینی، عضو هیات علمی دانشگاه می گوید: اگر طرح زراعت چوب به درستی برای تامین مواد اولیه واحدهای سلولزی اجرایی نشود، قاچاق چوب از داخل جنگل‌ها افزایش خواهد یافت.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون ۱۰۰ هزار هکتار از زمینهای کشور زیر کشت زراعت چوب می‌رود که تولید سالانه آن به ۲ میلیون متر مکعب می‌رسد، گفت: با توجه به نیاز ۷ میلیون متر مکعبی صنایع چوبی کشور، زراعت چوب کمتر از ۲۵درصد نیاز را بر طرف می‌کند.
ارسباران، جامانده از ثبت جهانی و چشم انتظار حفاظت
منطقه ارسباران در سال ۱۹۷۷ میلادی با پیگیری سازمان محیط زیست به عنوان “ذخیره گاه زیست کره” در برنامه انسان و کره مسکون یونسکو (MAP) ثبت شد و قرار بود سال ۲۰۱۸ به عنوان دومین اثر محیط طبیعی ایران بعد از کویر لوت، به ثبت جهانی برسد.
معاون میراث فرهنگی پیش از این در مورد این محوطه طبیعی اعلام کرده بود: ثبت جهانی پرونده منطقه حفاظت‌شده ارسباران نه‌تنها از منظر حفاظتی بسیار اهمیت دارد که این فرصت را فراهم می‌کند تا جمع زیادی از گردشگران داخلی و خارجی از این منطقه بازدید کنند و این اتفاق به شکوفایی اقتصادی جوامع بومی و محلی و زمینهای برای ایجاد توسعه پایدار در منطقه منجر شود. اما، ارسباران ثبت جهانی نشد.
بنا بر اعلام انوشیروان شیروانی، مجری پرونده ثبت جهانی جنگلهای ارسباران، خلاصه دلایل یونسکو به این ترتیب است: باید زمین معوض به کشاورزان داده شود و زمینهای کشاورزی جا به جا بشوند. نباید دیگر در این منطقه کشاورزی انجام شود تا پرونده ثبت جهانی شود.
نمی دانم اگر این بار کارشناسان یونسکو بیایند و درختان قطع شده را هم ببینند، تکلیف چیست؟
شکل گیری و به عبارت بهتر شکل دهی بازار و پایانه چوب در قره داغ اشتباهی بزرگ است و قطع وسیع درختان باغات علاوه بر تضعیف یکی از توانمندی های اقتصادی و مهم منطقه (باغداری)، صدمات جبران ناپذیری بر اقلیم منطقه می گذارد و موجبات تعرض به جنگل را آن هم برای مدت طولانی فراهم می کند.
سوالی همچنان درگیرمان کرده است: با این همه کوتاهی و بی اعتنایی، سرنوشت ارسباران چه خواهد شد؟
