عصرتبریز – صبا نقی زاد: «آخرین باری که مدرسه رفتم امتحانات پایان ترم سال قبل بود، برای ثبت نام سال جدید پول می خواستند و این هم بهانه ای دیگر برای پدرم که شد دیگر اجازه ندهد به مدرسه بروم». این را کودکی می گوید که سیری مردم را در خیابان ها ترازو می کند.
هر ساله در روزهای منتهی به آغاز مدارس، یک سناریوی مشترک در مورد «حق تحصیل رایگان» اجرا می‌شود و مسوولان می‌گویند مدارس دولتی حق دریافت حتی یک ریال پول برای ثبت نام دانش آموزان را ندارد.
پورمحمدی، استاندار آذربایجان شرقی در این خصوص گفته است: اگر مدرسه‌ای در مهرماه از دانش‌آموزان به زور پول درخواست کند و به گوش من برسد، مدیر مدرسه را به شهر دیگری تبعید خواهم کرد.
این در حالی است که وقتی والدین برای ثبت نام به مدارس مراجعه می‌کنند، با فیش‌های کمک اجباری به مدرسه مواجه می‌شوند که بدون پرداخت این فیش‌ها از ثبت نام خبری نخواهد بود.
اولیای یکی از دانش آموزان به خبرنگار عصر می گوید: «سال گذشته به بچه هایمان گفتند اگر کمک به مدرسه نیاورید موهایشان را از ته می تراشیم، و این تنها تهدیدشان برای فرزندان ما نبود».
مادر رضا نیز می گوید: «من پارسال ۵۰ هزار تومان کمک به مدرسه پرداخت کردم و امسال نیز به اجبار از من ۲۰۰ هزار تومان می خواهند».
او اضافه می کند: «مدیران مدرسه می گویند که ۱۲۵ هزار تومانش برای امسال و ۷۵ هزار تومانش هم به عنوان بدهی است که از پارسال باقی مانده».
مهدی حمیدی کارشناس ارشد جامعه شناسی در این خصوص می گوید: «مسئله از نظر قانونی مشخص است. در قانون هیچ ماده یا تبصره ای برای اخذ کمک های مالی از والدین وجود ندارد اما هر سال از والدین مبالغی اخذ و حتی بر مبلغ آن افزوده می شود.
او معتقد است: ما هر روز فاصله بیشتری از عدالت آموزشی می گیریم و عدالت آموزشی قربانی عواقب کالایی شدن آموزش می شود.
حمیدی می افزاید: «همچنین این مبالغ ناچیز تنها به اعتماد والدین به سیستم آموزشی ضربه می زند و نفعی در جهت جبران کمبودهای آموزشی مدارس ندارد و با توجه به این که در طی سال های اخیر با کالایی شدن آموزش، مفهوم عدالت آموزشی به کل زیر سئوال رفته به نظر می رسد که مسوولان وزارت آموزش و پرورش باید قدم های جدی در راستای بازسازی عدالت آموزشی در ایران بردارند».
رضا روزبه فعال اجتماعی نیر در رابطه با آسیب هایی که می تواند ناشی از هزینه های اضافی تحصیل باشد می گوید: «در مناطق حاشیه شهر به دلایل متعددی از جمله نداشتن توان مالی در بحث ثبت نام و تهیه وسایل مدرسه و همچنین نیاز به کار کودک معمولا ترک تحصیل بیشتری نسبت به سایر نقاط شهر انحام می شود و معمولا اولین مقاومت مدرسه در امر ثبت نام رایگان منجر به ترک تحصیل، مخصوصا در دختران می شود».
به باور او، این موضوع می تواند موجب سرخوردگی کودک و پدید آمدن معضلات اجتماعی از قبیل کار کودک و ازدواج کودک شود.
«لبه دیگر چاقو»
غالباً تصور می‌شود که مدیران برای استفاده از تشویقات آموزش و پرورش اقدام به دریافت کمک به مدرسه می‌کنند تا با بودجه‌ی کمتری مدرسه را اداره کنند! این تصور از آنجا ناشی می‌شود که مسوولان آموزش و پرورش بارها و به طرق مختلف مدعی شده‌اند دریافت اجباری کمک به مدرسه غیر قانونی است.
به گفته یکی از مدیران مدارس دولتی حاشیه شهر تبریز در گفتگو با روابط عمومی جمعیت امام علی (ع)، حداقل میزان بودجه لازم برای اداره مدرسه ای با ۲۰۰ دانش آموز و تامین کیفیت آموزشی حداقلی، نیازمند سرانه ۱۰ میلون تومانی است که اساسا ردیف بودجه ای برای پرداخت چنین مبالغی به مدارس تعریف نشده و ریالی به مدارس (بجز پرداخت قبوض تا سقف مشخص و موارد جزئی مثل تعمیرات) جهت اداره مالی مدارس از طرف آموزش و پرورش و در سطح بالاتر از طرف دولت به وزارت آموزش و پرورش پرداخت نمی شود.
اگر چه نبود کمک های دولتی در مدارس سطح شهر، عمدتا مشکلی به وجود نمی آورد، اما این کمبود از طرف آموزش و پرورش و نه از طرف مردم، می تواند باعث افت کیفیت آموزشی شود، به طوری که مدارس با ساختمان های متروکه، کلاس‌های شلوغ، سرویس‌های بهداشتی غیر قابل استفاده و نیمکت‌های غیر قابل استفاده در حاشیه شهر قابل مشاهده است.
این مدارس حتی هزینه لازم برای تامین هزینه کاغذ امتحان برای دوبار در سال را هم ندارند!
اما سوالی که در این میان پیش می آید این است که تا کی کودکان قربانی جدال بین پول و آموزش خواهند شد؟!
